Tüketicilerin Showrooming Davranışlarına İlişkin Nitel Bir Çalışma
Şu kitabın bölümü:
İnce,
M.
&
Gürsoy,
İ.
(eds.)
2025.
Sosyal Bilimlerde Dijital Dönüşüme Yönelik Multidisipliner ve Yenilikçi Yaklaşımlar.
Özet
Çevrim içi alışverişin oranı gün geçtikçe artış göstermektedir. Bu durumun temel nedenlerinden biri, teknolojik gelişmelere paralel olarak internetin daha yaygın ve erişilebilir hâle gelmesidir. İnsan yaşamının pek çok yönünü etkileyen internet, bireylerin alışveriş yapma biçimlerini de önemli ölçüde değiştirmiştir. Geçmişte yalnızca fiziksel perakende mağazaları ziyaret edilerek gerçekleştirilen satın alma eylemleri, internet teknolojilerinin ilerlemesiyle birlikte çevrim içi ortamlarda da yapılabilir hâle gelmiştir. Günümüzde birçok tüketici, hem fiziksel mağazaları hem de çevrim içi alışveriş kanallarını eşzamanlı olarak kullanmaktadır. Böylelikle tüketiciler, markaların kendi web siteleri, e-ticaret platformları, sosyal medya uygulamaları ve fiziksel satış noktaları gibi çeşitli kanallar üzerinden alışveriş yapabilmektedir. Ayrıca, ürün hakkında bilgi edinmek ve ürünü deneyimlemek amacıyla fiziksel mağazaları ziyaret ettikten sonra aynı ürünü çevrim içi alışveriş siteleri aracılığıyla satın alan tüketicilerin sayısında da artış gözlemlenmektedir. Bu tür tüketici davranışı, alan yazında “showrooming” olarak tanımlanmaktadır. Showrooming davranışının ortaya çıkışında çeşitli faktörler etkili olmakta ve bu davranışın farklı sonuçları bulunmaktadır. Bu nedenle bu araştırmanın amacı tüketicilerin showrooming davranışını detaylı olarak incelemektir. Araştırma katılımcıların kişisel tecrübeleri ile ilgilenen, bireyin algılamaları ve olaylara yükledikleri anlamları ortaya çıkarmayı hedefleyen fenomoloji tasarımına dayanmaktadır. Araştırmanın örneklemini Türkiye’de yaşayan, 18 yaş ve üstü olan, ayrıca showrooming davranışında bulunan 21 tüketici oluşturmaktadır. Bu katılımcılara kartopu örneklem yöntemi kullanılarak ulaşılmıştır. Katılımcılardan veriler derinlemesine görüşme yöntemi vasıtasıyla toplanmıştır. Veriler içerik analizi ve betimsel analiz yöntemleri kullanılarak incelenmiş, ancak bu incelemeden önce geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, katılımcıların çoğunluğunun showrooming davranışında bulunma nedeni fiyatların uygun olması ve ürünleri mağazada görüp deneme imkanının bulunmasıdır. Katılımcılar özellikle giyim, ayakkabı, kozmetik ve elektronik ürünlerde showrooming davranışı sergilemekte, ürün incelemelerinde e-ticaret ve fiyat karşılaştırma sitelerini tercih etmekte, showrooming davranışının en önemli avantajının uygun fiyat olduğunu düşünmekte, bu davranışlarının perakendecilere zarar verdiğini, bu zararın da satışların düşmesi ve perakendecilerin emeğinin ve masrafının boşa gitmesi olduğunu dile getirmektedirler. Son olarak showrooming davranışını önlemek için perakendecilerin promosyon vermesi ve fiyatların internet ile aynı olması gerektiğini vurgulamaktadırlar. Araştırma sonuçlarının hem tüketici davranışları alanyazınına hem de showrooming davranışı ile karşılaşan ve tüketicilerin bu davranışlarının nedenini ve bu davranışları hakkındaki düşüncelerini merak eden işletmelere fayda sağlayacağı düşünülmektedir.
