Geçmişten Günümüze Yenilebilir Çiçekler: Gastronomik Kullanım, Nutrasötik Potansiyel ve Gıda Güvenliği
Şu kitabın bölümü:
Gençer,
K.
&
Yazıt,
H.
(eds.)
2025.
Gastronomi ve Mutfak Sanatları Üzerine Güncel Araştırmalar- VI.
Özet
Hızla artan dünya nüfusu ve değişen tüketim alışkanlıkları, gıda güvencesini sağlamak adına sürdürülebilir ve besleyici alternatif gıda kaynaklarına olan ilgiyi artırmıştır. Bu bağlamda, estetik çekicilikleri ve kültürel değerleriyle tarih boyunca Asya, Antik Yunan, Roma ve Osmanlı mutfaklarında yer bulan yenilebilir çiçekler, günümüz modern gastronomisinde yeniden stratejik bir önem kazanmıştır. Bu kitap bölümü; yenilebilir çiçeklerin tarihsel gelişimini, gastronomik kullanım alanlarını, besin kompozisyonlarını ve gıda güvenliği boyutunu kapsamlı bir literatür taramasıyla ele almaktadır. Çalışmada, yenilebilir çiçeklerin yalnızca tabak sunumlarında görsel bir dekorasyon unsuru olmadığı; aynı zamanda protein, lif, vitamin ve mineraller açısından zengin bir besin kaynağı olduğu vurgulanmaktadır. Özellikle içerdikleri antosiyaninler, fenolik bileşikler ve antioksidanlar sayesinde, obezite ve kardiyovasküler hastalıklar gibi kronik rahatsızlıklara karşı koruyucu etkileri bulunan fonksiyonel gıda (nutrasötik) potansiyeli taşıdıkları ortaya konulmaktadır. Ancak, doğadaki tüm çiçeklerin yenilebilir nitelikte olmaması ve bazı türlerin (zambak, açelya vb.) toksik glikozitler veya alkaloidler içermesi, tüketim sürecinde ciddi sağlık risklerini beraberinde getirmektedir. Bölümde, yanlış tanımlama, çevresel kirleticiler (ağır metaller, pestisitler) ve mikrobiyal kontaminasyon risklerine dikkat çekilerek; FAO ve FDA gibi uluslararası kuruluşlar nezdindeki yasal düzenleme eksiklikleri tartışılmaktadır. Sonuç olarak bu çalışma, yenilebilir çiçeklerin güvenli bir şekilde tedarik edilmesi, doğru tanımlanması ve gastronomik mirasa entegre edilerek yaygınlaştırılması için hem tüketicilere hem de araştırmacılara bilimsel bir rehber sunmayı hedeflemektedir.
