Sporcularda Egzersize Bağlı Oksidatif Stresin Önlenmesinde Üzüm Suyu ve Üzümden Elde Edilen Ürünlerin Rolü
Şu kitabın bölümü: Karakurt, P. & Fırat, M. (eds.) 2025. Sağlık Alanında Güncel Yaklaşımlar.

Esra Kuran
Ankara Üniversitesi
Eren Canbolat
Ankara Üniversitesi

Özet

Düzenli ve ılımlı düzeyde yapılan egzersizin oksidatif stresi azaltıcı ve genel sağlık üzerinde olumlu etkileri bulunmaktadır. Bununla birlikte, şiddetli veya uzun süreli fiziksel aktiviteler doku iltihabını ve reaktif oksijen türlerinin (ROS) üretimini artırarak oksidatif stresin yükselmesine neden olabilmektedir. Artan ROS düzeyleri, endojen antioksidan savunma sistemini baskılayarak kas hasarına ve sporcu performansında azalmaya yol açabilmektedir. Son yıllarda, egzersize bağlı oksidatif stresin olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla polifenoller açısından zengin doğal besinlerin ve antioksidanların sporcu beslenmesinde kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Bu derleme çalışmada, polifenol içeriği açısından zengin olan üzüm suyu ve üzümden elde edilen alternatif ürünlerin egzersizle ilişkili oksidatif stres üzerindeki etkileri mevcut literatür doğrultusunda değerlendirilmiştir. İncelenen çalışmalar, üzüm suyu tüketiminin akut ve uzun süreli kullanımda antioksidan kapasiteyi artırabildiğini ve bazı oksidatif stres belirteçlerini iyileştirebildiğini göstermektedir. Bununla birlikte, üzüm suyunun oksidatif stres parametreleri üzerindeki etkilerinin literatürde kısmen çelişkili sonuçlar içerdiği görülmektedir. Üzüm ekstraktı, üzüm çekirdeği ve üzüm yaprağı gibi üzümden elde edilen alternatif ürünler ile yapılan insan ve deney hayvanı çalışmalarında ise antioksidan kapasitenin arttığı ve oksidatif stres ürünlerinin azaldığı daha tutarlı biçimde rapor edilmiştir. Sonuç olarak, üzüm ve üzümden elde edilen ürünlerin egzersize bağlı oksidatif stresin azaltılmasında potansiyel faydalar sağlayabileceği, özellikle doğal antioksidan kaynakları olarak sporcu beslenmesinde değerlendirilebileceği söylenebilir. Ancak, bu ürünlerin kullanım dozu, süresi ve egzersizle ilişkili zamanlamasına yönelik daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır.

Kaynakça Gösterimi

Kuran, E. & Canbolat, E. (2025). Sporcularda Egzersize Bağlı Oksidatif Stresin Önlenmesinde Üzüm Suyu ve Üzümden Elde Edilen Ürünlerin Rolü. In: Karakurt, P. & Fırat, M. (eds.), Sağlık Alanında Güncel Yaklaşımlar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub1126.c4584

Lisans

Yayın Tarihi

30 December 2025

DOI