Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Bağlamında Ruh Sağlığı ve Hemşirelik Yaklaşımları
Şu kitabın bölümü: Karakurt, P. & Fırat, M. (eds.) 2025. Sağlık Alanında Güncel Yaklaşımlar.

Selen Özdemir
Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi
Şeyda Yetginler Memiş
Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi

Özet

Ruh sağlığı, bireylerin yaşam kalitesi, üretkenliği ve toplumsal katılımını doğrudan etkileyen temel bir sağlık göstergesi olarak, sürdürülebilir kalkınmanın hem ön koşulu hem de çıktısı konumundadır. Dünya Sağlık Örgütü ruh sağlığını, bireyin potansiyelini gerçekleştirebilmesi, yaşamın stresleriyle başa çıkabilmesi ve topluma katkı sağlayabilmesi olarak tanımlamaktadır. Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH) bağlamında, ruh sağlığı yalnızca SKH 3’ün (Sağlıklı Bireyler) odak noktası olmayıp, SKH 1 (Yoksulluğa Son), SKH 4 (Nitelikli Eğitim), SKH 5 (Toplumsal Cinsiyet Eşitliği), SKH 8 (İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme) ve SKH 10 (Eşitsizliklerin Azaltılması) gibi hedeflerle de doğrudan ilişkilidir. Sosyoekonomik eşitsizlikler, yoksulluk, düşük eğitim ve cinsiyet temelli ayrımcılık, ruhsal bozukluk riskini artırırken; ruhsal iyilik hâlinin güçlendirilmesi, toplumsal kapsayıcılığı ve ekonomik üretkenliği artırarak sürdürülebilir kalkınmaya katkı sağlar.

Toplum ruh sağlığı hemşireleri, bu ilişkide kilit aktörler olarak önleyici, koruyucu, tedavi edici ve rehabilite edici roller üstlenir. Hemşireler, risk belirleme, psiko‑eğitim, kriz müdahalesi, psikososyal destek ve toplumsal farkındalık çalışmalarını saha düzeyinde yürütür; bireylerin ruhsal dayanıklılığını güçlendirir, toplumsal damgalamayı azaltır ve eşitsizliklerin giderilmesine katkı sağlar. SKH hedeflerinin gerçekleştirilmesinde toplum ruh sağlığı hemşireliği, yalnızca bireysel sağlık bakımını değil, aynı zamanda toplumsal eşitlik, cinsiyet eşitliği, eğitim fırsatları ve iş yaşamındaki psikososyal desteği güçlendiren stratejik bir disiplin olarak ön plana çıkar. Bu bağlamda, ruh sağlığının desteklenmesi, sürdürülebilir kalkınmanın sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarıyla doğrudan ilişkilidir. Toplum ruh sağlığı hemşirelerinin çok yönlü rol ve sorumlulukları, hem bireysel psikolojik dayanıklılığı hem de toplumun genel refahını artırarak SKH’lerin etkin ve sürdürülebilir biçimde uygulanmasına katkı sağlamaktadır. Ruh sağlığı ve sürdürülebilir kalkınma, karşılıklı beslenen ve toplumsal refahın devamlılığını güvence altına alan iki temel bileşen olarak değerlendirilmektedir.

Kaynakça Gösterimi

Özdemir, S. & Yetginler Memiş, Ş. (2025). Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Bağlamında Ruh Sağlığı ve Hemşirelik Yaklaşımları. In: Karakurt, P. & Fırat, M. (eds.), Sağlık Alanında Güncel Yaklaşımlar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub1126.c4592

Lisans

Yayın Tarihi

30 December 2025

DOI