
Erken Dönem Sosyalist Hareketlerde “Kadın” Düşüncesi (1908-1923)
Şu kitabın bölümü:
Akıncı,
A.
(ed.)
2025.
Siyaset Biliminde Akademik Araştırma ve Değerlendirmeler.
Özet
Osmanlı’nın II. Meşrutiyet öncesi döneminde, azınlık gruplar arasında Avrupa’yla temastan dolayı sosyalizm daha popüler bir akım olmuştur. O dönemde Türkler azınlık grupların çıkardığı süreli yayınlar ve Avrupa’ya giden Osmanlı aydınları vesilesiyle sosyalizm ile tanışmıştır. 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanıyla oluşan hürriyet havasında farklı fikirler, basın ve yayın faaliyetleri de artmıştır. Böyle bir ortamda sosyalizm akımı da toplumda gelişim göstermeye başlamıştır. Gelişim gösteren sosyalist solun kendi içinde hem Osmanlı döneminde hem de Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk çeyreğinde çeşitli akımlar meydana gelmiştir. Böylece Türkiye’de sosyalist hareket siyasal ve toplumsal alanda kendine bir yer edinmiştir. Bu akımların yayımladığı süreli yayın, broşür ve belgelerde toplumun sorunlarıyla ilgili pek çok konu işlenmiştir. Bu konular arasında kadının emeği, sömürüsü ve konumu üzerine fikriyatlar da mevcuttur. Bu çalışma kapsamında 1908-1923 yılları arasında yer alan sosyalist sol düşüncesindeki kadınının durumuna, kadın sorununa ve kadın haklarına dair fikirlerinin ele alınması amaçlanmıştır. Buradan hareketle öncelikle uluslararası Marksist teorisyenlerin kadın üzerine düşünceleri tartışılacaktır. Akabinde ise söz konusu dönem aralığında var olan sosyalist akımlar kısaca tanıtılacaktır. Son olarak da 1908-1923 yılları arasında yer alan sosyalist akımların yayımladığı süreli yayınlardaki, belgelerdeki ve broşürlerdeki “kadın” üzerine fikirleri, söylemleri ve politikaları irdelenecektir. Bu irdeleme sırasında uluslararası Marksist literatürden hangi noktalarda etkilendikleri de çalışma içerisinde verilecektir. Çalışmanın yöntemi, nitel araştırmalar arasından betimsel analiz ile yapılmıştır.