
Panoptikon Adası: The Wilds Dizisinin Gözetim Toplumu Bağlamında Analizi
Şu kitabın bölümü:
Çimen,
Ü.
(ed.)
2025.
İletişim Araştırmalarında Güncel Tartışmalar.
Özet
Modern toplumlarda bireyler veya gruplar devamlı olarak gözetim altında tutulmaktadır. Bu durumu ifade etmek amacıyla gözetim toplumu tanımı kullanılmaya başlanmıştır. Foucault’nun panoptikon metaforuyla açıkladığı içselleştirilmiş gözetim olgusu günümüzün dijital dünyasında bir üst seviyeye taşınmıştır. İnternet iletişiminin kullanıcıların ayak izlerini devamlı olarak izleyen ve kaydeden yapısı ve yine kullanıcıların bu durumu büyük ölçüde kabullenmiş oldukları gerçeği gönüllü gözetim, dijital panoptikon gibi tanımların yapılmasını gerekli kılmıştır. Gerek gündelik hayatında gerekse internet kullanımında attığı her adım her an gözetim ve kayıt altında olan modern insanın içine düştüğü bu durum bir süredir film ve dizilere konu olmaktadır. Gözetim toplumu temalı anlatıların artmakta olduğundan yola çıkan bu araştırma 2020 yılında yayınlanan The Wilds adlı diziyi dijital gözetim, gönüllü gözetim, mahremiyet ve iktidar gibi kavramlar bağlamında analiz etmeyi amaçlamaktadır. Dizi inziva kampına gitmek üzere uçak yolculuğuna çıkan ve yaşanan kaza sonucu ıssız bir adaya düşen bir grup genç kızın aslında bir sosyal deneyin denekleri olduğu gerçeği üzerine kuruludur. Gizli kameralarla donatılmış olan ada dijital bir panoptikon işlevine sahiptir. Gözetleyen konumundaki araştırmacıların elde ettikleri verileri kullanarak deneklerin hareketlerini yönlendirdikleri görülmektedir. Deneklerin ve ekip üyelerinin de kendi içlerinde birbirlerini gözetim altında tutmaları çok katmanlı bir gözetim ve iktidar dinamiği yaratmaktadır. Sonuç olarak dizi, günümüz bireylerini kameraların ve algoritmaların gölgesinde hayat sürmeye mahkum eden mevcut sistemin bir simülasyonunu sunmaktadır.