Bu bölümde, madde kullanım bozuklukları ile ruh sağlığı arasındaki karşılıklı ve çok yönlü ilişki ele alınmıştır. Madde kullanımı depresyon, anksiyete ve psikoz gibi ruhsal sorunlara yol açabilirken; mevcut ruhsal hastalıklar da bireyleri madde kullanımına yöneltebilmektedir. Özellikle ergenler, düşük sosyoekonomik gruplar, ciddi ruhsal bozukluğu olan bireyler ve sosyal desteği zayıf kişiler risk altındadır. Damgalanma, sosyal dışlanma ve yetersiz hizmete erişim bu sorunları daha da derinleştirmektedir. Madde bağımlılığı olan bireylerde intihar, öfke, düşük özsaygı ve sosyal izolasyon sık görülmekte, bu da tedavi süreçlerini zorlaştırmaktadır. Bu bağlamda hemşirelerin değerlendirme, yoksunluk yönetimi, psikoeğitim, danışmanlık, psikososyal destek ve savunuculuk gibi çok boyutlu roller üstlendiği vurgulanmıştır. Empati temelli, yargılayıcı olmayan bir yaklaşımla yürütülen hemşirelik uygulamaları, hem tedavi sürecine uyumu artırmakta hem de bireyin yeniden topluma kazandırılmasına katkı sağlamaktadır. Etkili mücadele için disiplinler arası, bütüncül ve toplum temelli müdahalelere ihtiyaç vardır.