
Karbon Vergisi Uygulamalarının Ekonomik ve Sosyal Etkilerinin Değerlendirilmesi
Şu kitabın bölümü:
Akça,
H.
(ed.)
2025.
Güncel Mali İktisat Araştırmaları: Teori ve Uygulama.
Özet
Dünya devletlerinin son zamanlarda karşılaştığı en önemli çevre sorunlarından biri küresel iklim değişiklikleridir. Küresel ısınma ve iklim değişiklikleri her geçen gün insanlığı ve tabiatı tehdit etmeye devam etmektedir. Hükümetler ve hükümet dışı aktörler çevreyi korumak ve iklim değişikliklerinin etkisini azaltmak için karbon vergisi uygulamasını önermişlerdir. Karbon vergisi, atmosfere yayılan sera gazı emisyon miktarı üzerine konulan bir vergi türüdür. Vergi, yükümlülüğü bulunduğu firmanın sorumlu olduğu sera gazı emisyonlarını ilgilendirmektedir. Karbon vergisi çevreye yayılan sera gazı emisyonunun olumsuz dışsallıklarını fiyat mekanizması yoluyla içselleştirmektedir. Karbon vergisi, sera gazı emisyonlarını azaltmak için yaygın olarak kabul gören bir politika aracıdır. Bu vergi, fosil yakıtlar üzerindeki maliyetleri artırarak insanları yenilenebilir teknoloji kullanımına teşvik etmektedir. Karbon vergisinin en temel amacı sera gazı emisyonlarının topluma ve çevreye verdiği zararın azaltılmasıdır. Karbon vergisi biryandan fosil yakıtların çevreye verdiği zararı önlerken bir yanda da devlete gelir sağlamaktadır. Karbon vergisi uygulaması, bireylerin kaynakları daha verimli kullanmasına ve temiz çevreye geçilmesine olanak tanımaktadır. Devletler karbon fiyatlandırması yoluyla enerji kullanımına yön verici politikalar geliştirmektedir. Karbon vergisinden elde edilen gelirler farklı ekonomik sınıfa ait guruplara dağıtılarak ekonomik refah sağlanmaktadır. Karbon vergisi, fosil yakıtların maliyetini artırarak firmaları halihazırda daha pahalı (ama daha temiz) yakıtlara geçmeye teşvik ederek hanelerin ve şirketlerin enerji kullanımını azaltmalarına yardımcı olmaktadır. Bu çalışmada öncelikle karbon vergisinin kavramsal çerçevesinden bahsedilerek karbon vergisinin amaçlarına değinilmiştir. Daha sonra çalışmada dünya ülkelerinde karbon vergisi uygulamalarına yer verilmiştir. Son olarak çalışmada karbon vergilerinin ekonomik ve sosyal etkileri değerlendirilmiştir.