Enzim bazlı Antibiyotikler ve Kişiselleştirilmiş Tıbba Yeni Yaklaşımlar
Şu kitabın bölümü:
İşgör,
Y.
G.
(ed.)
2025.
İlaç Araştırmadan Teşhise Klinikte Önemli Enzimler.
Özet
Antibiyotik direnci, modern tıbbın en büyük küresel tehditlerinden biridir. Klasik antibiyotiklerin etkinliği çoklu ilaç dirençli (MDR) patojenler karşısında azalırken, enzim bazlı antibiyotikler (enzybiotics) yeni bir tedavi stratejisi olarak öne çıkmaktadır. Bu biyomoleküller, bakteriyel hücre duvarı ve zar yapısını doğrudan hedef alarak hızlı bakterisidal etki gösterir ve direnç gelişimini zorlaştırır.
En önemli örneklerden lizozim, doğal bağışıklıkta rol oynayan ve özellikle gram-pozitif bakterilere karşı etkili bir enzimdir; nanoteknolojik taşıyıcılar, PEGilasyon ve protein mühendisliği gibi yöntemlerle stabilitesi ve etkinlik spektrumu genişletilmektedir. Bakteriyofaj kökenli enzimler (endolizinler, holinler) MRSA ve VRE gibi dirençli patojenlere karşı güçlü etki göstermekte, biyofilmleri parçalayarak kronik enfeksiyon tedavisinde umut vaat etmektedir.
Üretim maliyeti, düşük yarı ömür, immünojenisite ve doku penetrasyonu gibi zorluklar halen vardır; ancak rekombinant DNA teknolojisi, nanopartikül taşıyıcı sistemler ve yapay zeka destekli protein mühendisliği bu engelleri aşmayı kolaylaştırmaktadır.
Gelecekte kişiselleştirilmiş tıp yaklaşımları, hasta ve patojenin genetik özelliklerine uygun enzim bazlı tedavilerin geliştirilmesini mümkün kılacaktır. Böylece enzybiotics, klasik antibiyotiklerin sınırlılıklarını aşarak dirençli enfeksiyonlara karşı stratejik bir çözüm sunabilir.
