Fen Eğitiminin Günümüzdeki Yeri ve Dijital Dönüşümün Kaçınılmazlığı
Şu kitabın bölümü: Orhan, A. T. (ed.) 2025. Fen Eğitiminde Yenilikçi Yaklaşımlar ve Dijital Dönüşüm.

Onur Can Kolay
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi
Bedri Nejat Yüzüak
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi
Yusuf Yılmaz
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

Özet

Fen eğitimi, günümüzün temel sorunlarına (iklim değişikliği, sağlık, enerji, yapay zekâ okuryazarlığı vb.) yönelik çözüm üretebilen bireyler yetiştirmeyi amaçlayan; bilimsel düşünme, veri okuryazarlığı ve kanıta dayalı karar verme becerilerini geliştirmeye odaklanan bir süreçtir. Son yıllarda yapılan araştırmalar, artırılmış gerçeklik, sanal ve karma gerçeklik ile oyun tabanlı dijital ortamların öğrencilerin bilişsel ve duyuşsal öğrenme çıktıları üzerinde anlamlı katkılar sağladığını ortaya koymaktadır. Bu bağlamda dijital dönüşüm, yalnızca derslere yeni teknolojilerin eklenmesiyle sınırlı olmayıp; öğretim süreçlerinin, ölçme-değerlendirmenin ve öğrenme ekosistemlerinin bütüncül bir biçimde yeniden yapılandırılmasını ifade etmektedir. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli (TYMM) doğrultusunda fen eğitiminde Kahoot!, PhET, MEL Science, Sanal Gerçeklik (VR), Artırılmış Gerçeklik (AR), Scratch, Tinkercad ve Padlet gibi çeşitli dijital araçların kullanımı öngörülmektedir. Bu araçlar öğrencilerin problem çözme, analitik düşünme, yaratıcılık, iş birliği ve dijital okuryazarlık gibi becerilerinin gelişimini desteklerken; öğretmenlere anlık geri bildirim sağlama, bireyselleştirilmiş öğretim uygulamaları geliştirme ve veri temelli karar alma imkânı sunmaktadır. Ölçme-değerlendirme boyutunda ise oyun temelli, simülasyon destekli, mobil tabanlı, e-portfolyo ve yapay zekâ odaklı yaklaşımlar öne çıkmakta; böylece öğrencilerin yalnızca ürün değil süreç performansları da çok boyutlu olarak değerlendirilebilmektedir. Dijital dönüşümün bir diğer kritik boyutu, özel gereksinimli öğrenciler için erişilebilirlik ve kapsayıcılık sağlamasıdır. İşaret dili entegrasyonu, ekran okuyucular, sesli betimlemeler, AR/VR uygulamaları ve uyarlanabilir yazılımlar öğrenme süreçlerini daha somut ve bireyselleştirilmiş hâle getirerek motivasyonu artırmaktadır. Evrensel Tasarım İlkeleri çerçevesinde geliştirilen bu uygulamalar, tüm öğrencilere eşit öğrenme fırsatları sunulmasına katkıda bulunmaktadır. Sonuç olarak, fen eğitiminde dijitalleşme; bireyselleştirilmiş öğrenme yolları, kapsayıcı tasarım anlayışı ve çok boyutlu değerlendirme yöntemleriyle öğrencilerin hem akademik hem de sosyal-duyuşsal gelişimlerini destekleyen, çağdaş eğitim yaklaşımlarının merkezinde yer alan bir paradigma dönüşümünü temsil etmektedir.

Kaynakça Gösterimi

Kolay, O. C. & Yüzüak, B. N. & Yılmaz, Y. (2025). Fen Eğitiminin Günümüzdeki Yeri ve Dijital Dönüşümün Kaçınılmazlığı. In: Orhan, A. T. (ed.), Fen Eğitiminde Yenilikçi Yaklaşımlar ve Dijital Dönüşüm. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub894.c3693

Lisans

Yayın Tarihi

20 October 2025

DOI