Varant Piyasalarının Davranışsal ve Bilişsel Temelleri: Fiyatlama, Düzenleme ve Gelişmekte Olan Piyasa Perspektifleri
Şu kitabın bölümü:
Sönmez,
Y.
(ed.)
2025.
Finansal Piyasalar, Dijital Finans ve Finansın Değişimi ile İlgili Güncel Çalışmalar .
Özet
Bu çalışma, davranışsal finans perspektifinden hareketle varant piyasalarının bilişsel, psikolojik ve yapısal dinamiklerini kavramsal bir çerçevede incelemektedir. Varantlar, yatırımcılara dayanak varlıkların fiyat hareketlerinden kaldıraç etkisiyle faydalanma imkânı sağlayan ve hem risk yönetimi hem de spekülatif amaçlarla kullanılan menkul kıymetleştirilmiş türev araçlardır. Araştırma, literatürdeki kuramsal ve ampirik çalışmaları sentezleyerek varant piyasalarının rasyonel modellerin ötesinde, yatırımcı davranışlarıyla şekillenen dinamik bir yapı sergilediğini göstermektedir. Bulgular, fiyatlama sürecinin yalnızca matematiksel modellerle değil, aynı zamanda yatırımcıların bilişsel sınırlılıkları, aşırı güven, kayıptan kaçınma ve dikkat önyargısı gibi psikolojik faktörlerle belirlendiğini ortaya koymaktadır. Bu yönüyle çalışma, davranışsal ve bilişsel değişkenlerin birlikte ele alınmadığı mevcut literatürdeki parçalı yaklaşımlara eleştirel bir bakış sunmakta ve finansal karar alma sürecinin çok boyutlu bir bilişsel sistem olarak değerlendirilmesi gerektiğini önermektedir. Özellikle gelişmekte olan piyasalarda düşük finansal okuryazarlık ve yüksek bireysel katılım oranı, davranışsal etkilerin fiyatlama hataları ve volatilite üzerindeki etkisini güçlendirmektedir. Bu nedenle, gelecekteki araştırmaların davranışsal parametreleri nicel modellerle kalibre ederek psikolojik kaynaklı fiyatlama sapmalarını ampirik olarak doğrulaması; politika düzeyinde ise davranışsal finans ilkelerinin yatırımcı eğitimi, ürün tasarımı ve piyasa gözetimi süreçlerine entegre edilmesi önerilmektedir.
