Ruminantlarda Neonatal İshaller
Şu kitabın bölümü:
Günaydın,
A.
&
Yeşilyurt,
M.
&
Yıldırım,
O.
(eds.)
2025.
Veteriner Hekimlikte Temel ve Klinik Çalışmalar-I.
Özet
Neonatal dönem, ruminant yavrularında yüksek morbidite ve mortaliteye yol açan ishaller açısından kritik bir dönemdir. Bu dönemde görülen ishal vakaları, hem hayvan sağlığı hem de yetiştiricilik açısından önemli ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Neonatal ishallerin etiyolojisinde bakteriyel (E. coli, Clostridium perfringens, Salmonella spp.), viral (Rotavirus, Coronavirus) ve protozoal (Cryptosporidium spp., Eimeria spp.) etkenler rol oynamaktadır. İnfeksiyöz nedenlerin yanı sıra, kolostrum yetersizliği, çevresel koşullar, hijyen eksiklikleri ve beslenme hataları da önemli predispozan faktörlerdir. Patogenezde bağırsak mukozasında villus atrofisi, sekresyon artışı, emilim bozukluğu ve iyon dengesizlikleri sonucu ağır dehidrasyon ve metabolik asidoz gelişir. Klinik tabloda sulu ve kötü kokulu ishal, iştahsızlık, dehidrasyon, halsizlik ve ani ölümler gözlenir. Tanı; klinik muayene, epidemiyolojik veriler ve laboratuvar yöntemleri (kültür, PCR, ELISA) ile konulmaktadır. Tedavi temel olarak sıvı-elektrolit dengesinin sağlanmasına yöneliktir. Ayrıca, antibiyotikler septisemik olgularda kullanılmakta, sekonder enfeksiyonlara karşı destek tedavileri uygulanmaktadır. Korunmada kaliteli kolostrum alımı, uygun barınak koşulları ve hijyen kurallarına uyum büyük önem taşır. Neonatal ishallerin yönetimi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve hem hayvan refahı hem de ekonomik sürdürülebilirlik açısından kritik bir konudur.
