Kedi ve Köpeklerde Akut Pankreatit: Klinik Değerlendirme ve Güncel Tedavi Yaklaşımları
Şu kitabın bölümü:
Günaydın,
A.
&
Yeşilyurt,
M.
&
Yıldırım,
O.
(eds.)
2025.
Veteriner Hekimlikte Temel ve Klinik Çalışmalar-I.
Özet
Kedi ve köpeklerde akut pankreatit (AP), hafif seyirli olgulardan yaşamı tehdit eden tablolara kadar değişebilen, ekzokrin pankreasta ani gelişen inflamasyonla karakterize önemli bir hastalıktır. Tanıda en büyük güçlükler özgül olmayan klinik bulgular, altın standart bir testin olmayışı ve olgular arası heterojenliktir. Patofizyolojide intra-asiner zimojen aktivasyonu, otofaji bozuklukları ve kalıcı inflamatuvar süreçler merkezi rol oynamakta, ağır olgularda sistemik inflamatuvar yanıt sendromu ve çoklu organ yetmezliği gelişebilmektedir. Klinik bulgular türler arasında farklıdır; köpeklerde kusma, anoreksi ve abdominal ağrı daha yaygınken, kedilerde letarji ve iştahsızlık daha yaygındır, ayrıca triaditis birlikteliği tanıyı zorlaştırır. Tanısal yaklaşımda pankreas spesifik lipaz ölçümleri ve abdominal ultrasonografi birlikte kullanılmalıdır. Tedavi esas olarak destekleyici olup sıvı tedavisi, elektrolit dengesi, analjezi, antiemetikler ve erken enteral beslenme temelini oluşturur. Köpeklerde düşük yağlı, kedilerde iyi sindirilebilir yüksek proteinli diyetler önerilir. Kortikosteroid ve antibiyotikler yalnızca belirli endikasyonlarda kullanılmalıdır. Son yıllarda CRP, sitokin profilleri ve metabolik parametreler prognostik değer açısından önem kazanmıştır. Kısaca akut pankreatitin yönetiminde erken tanı, yoğun destek tedavisi ve komplikasyonların hızlı kontrolü kritik öneme sahiptir. Yeni biyomarkerler ve klinik skorlamalar, bireyselleştirilmiş tedavi protokollerinin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.
