Eksojen Abiyotik İndükleyiciler ve Bitki Epigenetiğinde Yeniden programlamadaki Rolleri
Şu kitabın bölümü: Eren, B. & Aydın, A. & Demirel, F. (eds.) 2025. Küresel Tarımda Güncel Eğilimler: Epigenetik Yaklaşımlar.

Leyla Kurgan
Iğdır Üniversitesi
Serap Demirel
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Fatih Demirel
Iğdır Üniversitesi

Özet

Bitkiler yaşam döngüleri boyunca kuraklık, tuzluluk ve ağır metal toksisitesi gibi birçok abiyotik stres faktörüyle karşı karşıya kalmaktadır. Bu stres koşulları yalnızca fizyolojik süreçleri değil, aynı zamanda gen ekspresyonunu düzenleyen epigenetik mekanizmaları da önemli ölçüde etkilemektedir. DNA metilasyonu, histon modifikasyonları ve RNA tabanlı düzenlemeler, bitkilerin çevresel sinyallere karşı hızlı ve esnek uyum geliştirmesini sağlayan temel mekanizmalar arasında yer almaktadır. Son yıllarda yapılan çalışmalar, eksojen olarak uygulanan poliaminler (putresin, spermidin, spermine), melatonin ve silisyum gibi moleküllerin epigenetik profiller üzerinde belirgin değişiklikler yaratarak stres toleransını artırabildiğini ortaya koymuştur. Bu bölümde, bitkilerde eksojen abiyotik uyarıların epigenetik yeniden programlama üzerindeki rolü poliaminler, tuz stresi, kuraklık ve ağır metal stresi başlıkları altında ele alınmaktadır. Bulgular, eksojen uygulamaların yalnızca geçici stres yanıtlarını değil, aynı zamanda epigenetik hafıza oluşumunu da tetikleyerek gelecek nesillerde stres toleransını artırabileceğini göstermektedir. Bu bağlamda, eksojen ajanların epigenetik mühendislik ve ıslah programlarında stratejik bir araç olarak kullanılabileceği vurgulanmaktadır.

Kaynakça Gösterimi

Kurgan, L. & Demirel, S. & Demirel, F. (2025). Eksojen Abiyotik İndükleyiciler ve Bitki Epigenetiğinde Yeniden programlamadaki Rolleri. In: Eren, B. & Aydın, A. & Demirel, F. (eds.), Küresel Tarımda Güncel Eğilimler: Epigenetik Yaklaşımlar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub928.c3905

Lisans

Yayın Tarihi

4 November 2025

DOI