Toplumsal Cinsiyet Söylemleri Üzerinden İstanbul Sözleşmesinin Değerlendirilmesi
Şu kitabın bölümü:
Özkul,
O.
&
Küçük,
A.
(eds.)
2025.
Modernite, Din ve Aile: Türkiye'de Geleneksel Yapının Dönüşümü.
Özet
Bu bölüm, İstanbul Sözleşmesi’ni (Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi) toplumsal cinsiyet söylemleri üzerinden eleştirel bir çerçevede değerlendirmektedir. Çalışmanın hareket noktası, ailenin tarihsel olarak toplumsal düzenin temel kurumu olması ve günümüzde artan boşanma oranları ile aile içi şiddet tartışmalarının söz konusu kurumu çok boyutlu biçimde etkilemesidir. Bu bağlamda, “toplumsal cinsiyet” ve “toplumsal cinsiyet eşitliği” kavramlarının kuramsal dayanakları, Türkiye’deki kavramsal muhtevası ve yerli kültürel/değerler dünyasıyla etkileşimi tartışılmakta; sözleşmenin ilgili maddeleri bu söylemsel çerçeve üzerinden incelenmektedir. Bölüm, kadın ve erkek arasındaki biyolojik ve psikososyal farklılıkların inkâr edilmesinin toplumsal ve ailevi düzlemde yol açabileceği sonuçlara dikkat çekmekte; şiddetin önlenmesinde ayrım gözetmeksizin “insan onuru” merkezli bir yaklaşımın gerekliliğini vurgulamaktadır. Bulgular, sözleşme metninde toplumsal cinsiyet ve cinsel yönelime ilişkin düzenlemelerin farklı toplumlarda farklı çağrışımlar ürettiğini ve bu nedenle uzlaşmazlıklar doğurduğunu göstermektedir. Sonuç olarak çalışma, şiddetle mücadelede hukuki düzenlemelerin kültürel meşruiyet ve toplumsal mutabakatla desteklenmesi gerektiğini, aile kurumunun güçlendirilmesi için ise fıtrî farklılıkları gözeten, hak ve sorumluluk dengesini merkeze alan bütüncül bir yaklaşımın önemini savunmaktadır.
