Sürdürülebilir Kalkınma Perspektifinden Doğal Kaynak Laneti
İndir
Özet
Bu çalışma doğal kaynak bolluğunun ekonomik büyüme üzerindeki olumsuz etkilerini ifade eden Doğal Kaynak Laneti Teorisi’nin geçerliliğini ve bu soruna karşı muhtemel çözümleri kaynak zengini ülkeler için araştırmaktadır. Ekonomik büyüme merkezli yaygın literatürden farklı olarak çalışmada ülkelerin ekonomik, çevresel ve sosyal kalkınma göstergelerinin tamamını kapsayan sürdürülebilir kalkınma endeksinden faydalanılmıştır. Bu bağlamda, 22 kaynak zengini ülke için 1990-2019 dönemi verilerinden faydalanılarak doğal kaynakların sürdürülebilir kalkınma endeksi üzerindeki etkisi ikinci nesil panel veri teknikleri ile analiz edilmiştir. Ayrıca, ihmal edilmiş değişken hatasına yol açmamak için fiziki sermaye birikimi, beşeri sermaye ve finansal gelişmişlik endeksi de modele bağımsız değişken olarak dâhil edilmiştir. Çalışmada üç ayrı model kullanılmıştır. Birinci modelde söz konusu teorinin geçerliliği test edilirken, ikinci ve üçüncü modelde sırasıyla finansal gelişime ve beşeri sermayeye dayalı etkileşim terimleri aracılığıyla söz konusu soruna karşı çözüm üreten faktörler tespit edilmeye çalışılmıştır. Elde edilen bulgulara göre doğal kaynak bağımlılığı sürdürülebilir kalkınmayı hem kısa hem uzun dönemde negatif etkilemiştir. Bu nedenle Doğal Kaynak Laneti Teorisinin sürdürülebilir kalkınma göstergesi üzerinden de geçerliliği tespit edilmiştir. Benzer şekilde, fiziki sermaye birikiminin de sürdürülebilir kalkınma üzerindeki etkisinin negatif olduğu tespit edilmiştir. Son olarak, etkileşim terimlerine dayalı bulgulara göre, beşeri sermayenin ve finansal gelişmenin, doğal kaynak bağımlılığının sürdürülebilir kalkınma üzerindeki negatif etkisini pozitife çevirici etkileri kanıtlanmıştır.
