İmparatorluğun Enkazından Cumhuriyetin İnşasına: Süreklilik ve Kırılmalar Ekseninde Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti ile Cumhuriyet Halk Fırkası Mukayesesi
İndir
Özet
Bu çalışma, Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti (OİTC) ile Cumhuriyet Halk Fırkası’nı (CHF) “süreklilikler ve kırılmalar” ekseninde karşılaştırmalı-tarihsel bir çerçevede ele almaktadır. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçiş, yalnızca siyasal rejim değişimi olarak değil; devletin kurumsal yeniden yapılanması, siyasal kadroların dönüşümü, örgütlenme biçimleri, ideolojik repertuar ve iktisat politikaları üzerinden izlenebilen çok katmanlı bir dönüşüm alanı olarak tartışmaya açılmaktadır. Metin, resmî tarih yazımında öne çıkan “tam kopuş” ya da “kesintisiz devamlılık” şemalarının sınırlarını görünür kılmayı; iki dönem arasındaki ilişkiyi eşzamanlı süreklilikler, kırılmalar ve çelişkiler üzerinden yeniden kurmayı amaçlamaktadır.
Kitap, karşılaştırmasını söylem ve program metinleriyle sınırlamamakta; parti örgütlenmesi, merkez–taşra ilişkileri, liderlik mekanizmaları, kadro bileşimi, kurumlaşma pratikleri ve uygulama alanlarını birlikte değerlendirmektedir. OİTC ve CHF, kurucu konjonktür, örgütsel inşa, toplumsal dayanaklar, kurumsal mimari ve ideolojik-siyasal tercihler gibi ortak başlıklar altında yan yana getirilmekte; benzerlik ve ayrışmalar belirli tarihsel eşikler ve güç dengeleri üzerinden çözümlenmektedir. Bu yönüyle çalışma, İttihatçılık–Kemalizm ilişkisini tek eksenli açıklamalara indirgemeden, kurumsal ve ideolojik biçimlenmeler bağlamında tartışmaya açan bir inceleme sunmaktadır.
