Türkiye'de Biyokaçakçılık ve Biyokorsanlık Faaliyetlerinin Hedefindeki Türler: Tehditler ve Koruma Stratejileri
Şu kitabın bölümü:
Mutlu,
A.
&
Güler,
E.
(eds.)
2025.
Farklı Boyutlarıyla Biyokorsanlık.
Özet
Bu bölümde, Türkiye’nin sahip olduğu biyolojik çeşitliliğin biyokaçakçılık ve biyokorsanlık faaliyetleri karşısında nasıl bir risk altında bulunduğu ele alınmakta; kaçırılan canlı grupları, kullanılan yöntemler ve kaydedilen vakalar bilimsel veriler doğrultusunda değerlendirilmektedir. Türkiye’de en çok kaçırılan biyolojik materyallerin başında bitkiler, özellikle de geofitler (Fritillaria L., Orchis L., Allium L., Crocus L.) gelmekte; bunları böcekler, sürüngenler, kuşlar, iki yaşamlılar, memeliler, mantarlar ve mikroorganizmalar takip etmektedir. Bakanlık kayıtlarına göre kaçırılmaya çalışılan materyaller soğan, yumru, tohum, polen, herbaryum örneği, canlı ya da ölü birey, deri, post, kabuk, yumurta ve doku gibi farklı kategorilerde yoğunlaşmaktadır. Biyokaçakçılıkta kullanılan yöntemler, canlı materyallerin gündelik eşyaların içine gizlenerek taşındığını göstermektedir. Bitkiler çoğunlukla zarflar, petri kapları, kavanozlar, preslenmiş numuneler ve kıyafet aralarına; böcekler ilaç kutuları, gözlük kapları, kitap içleri ve elektronik cihaz boşluklarına saklanmaktadır. Sürüngenler ayakkabı tabanları, gizli cepler veya valiz bölmelerinde; kuşlar tüpler, bandajlar ve çanta astarlarında; amfibiler ise nemli torbalar ve hava delikli kaplarda taşınmaktadır. Bu bulgular, kaçırma yöntemlerinde sıradan nesnelerin sistematik biçimde uyarlanmasına işaret etmektedir. Bildirilen biyokaçakçılık olaylarının büyük bölümü İstanbul, Edirne, Van, Ağrı ve Artvin gibi sınır kentlerinde yoğunlaşmaktadır. Vakalarda Türk vatandaşları (%12,9) ilk sırada yer almakta; Almanya, Macaristan, Rusya, Çekya, İtalya, Japonya, Romanya, Bulgaristan ve İsveç vatandaşları onları izlemektedir. Bu bölümün amacı, Türkiye’de biyokaçakçılık faaliyetlerinin hedef aldığı taksonları, yöntemleri ve vaka dağılımlarını ortaya koyarak ulusal koruma stratejilerine bilimsel temel sunmaktır.
