Sahte Belge İle Mücadele Stratejisinde Dijitalleşme: Denetimde Yeni Yapay Zekâ Aracı KURGAN
Şu kitabın bölümü:
Uygun,
E.
(ed.)
2025.
Vergilemede Güncel Trendler.
Özet
Günümüzde yaşanan teknolojik değişikliklerin dijitalleşme ile buluşması her alanda etkisini göstermektedir. Dijital dönüşümün hızla yaşandığı bu dönemde vergi idareleri de yaptıkları teknolojik atılımlarla ön plana çıkmaktadır. Özellikle “Endüstri 4.0” ve “Vergi İdaresi 3.0” paradigmasında şekillenen bu dijital dönüşüm vergi denetiminde yepyeni bir alan ortaya çıkarmıştır. Vergi idarelerinin dijitalleşme süreci, geleneksel denetim mekanizmalarının yerini büyük veri ve yapay zekâ uygulamalarına dayalı bir yapıya dönüşmesine yol açmıştır. Bu bağlamda, çalışmada Türkiye’de sahte ve muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge (SMİYB) kullanımıyla mücadelede stratejik bir dönüm noktası olan Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından devreye alınan Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi’nin (KURGAN) rolü incelenmektedir. Çalışma, sistemin teknik altyapısının yanı sıra, OECD’nin “Vergi Suçlarıyla Mücadelede On Küresel İlkesi” ile uyumunu ve Türk Vergi Hukuku’ndaki yansımalarını analiz etmektedir. Özellikle sahte belge kullanımında “kast” unsurunun tespitine yönelik ispat yükünün yer değiştirmesi ve vergi incelemesi ile vergi suçu soruşturmasının ayrıştırılması gibi hukuki reformlar, sistemin başarısı için kritik bileşenler olarak ele alınmaktadır. Çalışmada, KURGAN uygulamasının yalnızca teknolojik bir araç değil; mükellef uyumunu artıran, kayıt dışılığı kaynağında yok etmeyi hedefleyen ve vergi denetiminde “önleyici” yaklaşımı esas alan bütüncül bir strateji değişikliği olduğu ortaya konulmuştur.
