Adli Muhasebe Yaklaşımı İle Risk Yönetimi ve Hile Denetimi: Bir Uygulama Örneği
Şu kitabın bölümü: Sarı Özgün, H. (ed.) 2025. Yeni Çağda Muhasebe ve Finans Dünyasındaki Gelişmeler Üzerine Araştırmalar.

Funda Karakoyun
Dokuz Eylül Üniversitesi

Özet

Çalışmanın amacı işletmelerde mali gerçekleri olduğundan farklı gösteren hile yöntemlerine karşı Adi Muhasebe mesleğinin aktif rolünü vurgulamak, bu sayede dünyada krizlere etkisi olan dolandırıcılığa karşı mesleğin Türkiye’de kurumsallaşma ihtiyacını ortaya koymaktır. İşletmelerin kayıtlı verileri üzerinden yapılan klasik denetim, risklerin tespit ve ölçümünde yetersiz kalmaktadır.

Dijital denetimde riskleri sayısallaştırma, istatistiksel modeller, veri madenciliği, geliştirilen yazılımlar, olasılık hesaplanmalarından faydalanma vd. ile birlikte riskleri tespit ve değerlendirmede yeni bir dönem başlamıştır. Dijitalleşme vergi, muhasebe, finans alanında olduğu gibi işletmelerin iç kontrol modelleri, bağımsız denetim ve diğer denetim modelleri olmak üzere denetimin her alanında etkileri farklı olmuştur. Bu farklılık beraberinde risk değerlemesi ve hile tespitinde klasik denetime kıyasla hızlı, kapsamlı, verimli, sürekli denetim imkanı sağlamaktadır.

Bu gelişmeler meslekte belirsizlikleri yönetmede daha güçlü bir rolü, yeni bir modeli, risk yöneticisi olarak meslekte dönüşümü başlatmıştır. Vergi muhasebesi bakımından mükellefin tüm davranışlarının analizine yönelik hızla geliştirdiği kapsayıcı denetim anlayışı ve yapılan düzenlemeler ile birlikte mali müşavirlik mesleği risk yöneticisi, finansal koruma uzmanı, mali analist, mali mühendis gibi yeni ifadeler ile nitelendirilmektedir. Bu değişim sürekli ve anlık denetim faaliyetlerine karşı riski görme, önleme ve düzeltmede yetkinliği, dijital becerilerin kazanılmasını nitekim meslekte proaktif yaklaşımı kaçınılmaz hale getirmektedir.

Çalışmada dijitalleşmenin denetime yansımalarında vergi muhasebesi odaklı bakılırken adli muhasebe mesleğinin Türkiye’de yasal düzenlemede yer alması gerekliliğine vurgu yapılmaktadır. Uygulama örneğinde, vaka metodu kullanılmıştır. İşletmenin finansal tablolara yansıttığı mali verilerin gerçekliğinin anlaşılmasında muhasebe hukuk ilişkisinde çözümlenen teorinin pratikte uygulaması yer almaktadır. Gerçek bilgilerin gizlenmesi, taraflara yanıltıcı bilgi sunulmasına ilişkin örnek açıklanmaktadır.

Kaynakça Gösterimi

Karakoyun, F. (2025). Adli Muhasebe Yaklaşımı İle Risk Yönetimi ve Hile Denetimi: Bir Uygulama Örneği. In: Sarı Özgün, H. (ed.), Yeni Çağda Muhasebe ve Finans Dünyasındaki Gelişmeler Üzerine Araştırmalar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub1117.c4524

Lisans

Yayın Tarihi

29 December 2025

DOI

Kategoriler