Pestisitler ve Oksidatif Stres
Şu kitabın bölümü:
Karakurt,
P.
&
Fırat,
M.
(eds.)
2025.
Sağlık Alanında Güncel Yaklaşımlar.
Özet
Modern dünyada hastalık kontrolü, tarımsal verim artışı ve estetik beklentilerin yükselmesi nedeniyle pestisitler önemli bir araç hâline gelmiş olsa da, bu maddelerin yol açtığı insan zehirlenmeleri uzun süredir ciddi bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmektedir. İnsanlar dermal maruziyet, inhalasyonla maruziyet, oral alım ve transplasental maruziyet gibi çeşitli çevresel ve mesleki yollarla pestisitlere maruz kalırlar.
Oksidatif stres, reaktif oksijen türlerinin (ROS) oluşumunun artmasıyla organizmanın bu reaktif molekülleri etkisiz hâle getirme ya da meydana gelen hücresel hasarı onarma kapasitesi arasındaki dengenin bozulması sonucunda meydana gelir. Pestisitlerin biyolojik sistemler üzerindeki toksik etkileri; oksidatif stres indüksiyonu, kolinesterazın inhibisyonu, endokrin bozukluklar, genotoksisite, nörotoksisite, mitokondriyal disfonksiyon, epigenetik modifikasyonlardır. Pestisitler, aşırı reaktif oksijen türlerinin (ROS) üretimini artırarak antioksidan savunma mekanizmalarını bozar; bunun sonucunda hücresel hasar, lipid peroksidasyonu, DNA mutasyonları ve sonunda kanser gelişimi ortaya çıkabilir. Enzimatik ve enzimatik olmayan antioksidanların birlikte sergilediği bozulmuş yanıt, mitokondriyal fonksiyon bozukluğuyla birleştiğinde oksidatif dengenin bozulmasını daha da şiddetlendirir.
Anahtar Kelimeler:
Kaynakça Gösterimi
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Yayın Tarihi
DOI
Kategoriler
Telif Hakkı (c) 2025 Papatya Karakurt- Meryem Fırat; Amine Nur Arıkan- Ayçin Köycekaş- Yahya Ateşpolat- Müdriye Yıldız Bıçakçı- Arif Caner Erdoğan- Bilgenur Karaçor- Mehmet Elmalı- Bürke Çırçırlı- Mert Can Emre- Cihan Adanaş- Sezai Özkan- Elem Kocaçal- Ertuğrul Sarı- İlyas Ün- Esra Kuran- Eren Canbolat- Mahir Coşkun- Azad Duman- Merve Kandazoğlu Erdem- Betül Karabudak- Simge Erdal- Meryem Fırat- Burcu Demir Gökmen- Mine Cengiz- Naime Çelik- Rauf Melekoğlu- Ayse Sebnem Erenler- Sanem Can Sarıoğlu- Esra Buğra- Deniz Uğur Cengiz- Selen Özdemir- Şeyda Yetginler Memiş- Ümit Topcuoğlu- Yasin Özden- Zehra Güveren- Gül Bülbül Maraş- Ahmet Utuş