
Sağlığa Zararlı Ürünlerin Fiyatlandırılması Yoluyla Kamu Sağlığının Korunması: Günah Vergilerinin Rolü
Şu kitabın bölümü:
Uygun,
E.
(ed.)
2025.
Maliye Alanında Güncel Konular: Teori ve Uygulama.
Özet
Çalışmanın amacı, sağlığa zararlı ürünlerin fiyatlandırılması yoluyla kamu sağlığının korunmasında günah vergilerinin rolünü incelemektir. Günah vergileri, tütün, alkol ve yüksek şekerli ürünler gibi zararlı tüketim mallarına uygulanan ve hem bireysel davranışları yönlendirmeyi hem de kamu gelirlerini artırmayı hedefleyen dolaylı vergilerdir. Çalışmada, bu vergi türünün tarihsel gelişimi, felsefi temelleri, aktörleri ve kamu sağlığı üzerindeki etkileri çok boyutlu olarak ele alınmıştır. Günah vergilerinin regülasyon kapasitesi, tüketim davranışlarını ne ölçüde değiştirdiği, bu değişimlerin halk sağlığına etkisini grafikler aracılığıyla analiz edilmiştir. Bulgular, bu tür vergilendirme politikalarının bazı dönemlerde tüketimi kısıtlama yönünde etkili olsa da bağımlılık niteliği taşıyan ürünlerde sınırlı sonuçlar doğurduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca yüksek vergilendirmenin kayıt dışı ekonomi ve kaçak ürün tüketimi gibi olumsuz dışsallıklara yol açabileceği vurgulanmaktadır. Bu nedenle çalışmada, mali araçların halk sağlığı politikalarıyla birlikte bütüncül bir şekilde değerlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.