
Enerji Tüketimi, İktisadi Büyüme ve Gelir Dağılımı İlişkisi: E-7 Ülkeleri Üzerine Bir Analiz
Şu kitabın bölümü:
Ayyıldız,
F.
V.
(ed.)
2025.
Enerji Ekonomisi Çalışmaları 1.
Özet
Literatürde enerji tüketimi ile iktisadi büyüme ilişkisini inceleyen çok sayıda çalışma bulunmakta, bu iki değişken arasında çoğunlukla eş bütünleşme ilişkisi ve nedensellik ilişkisi bulunduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Ayrıca literatürde kişi başına gelir ile enerji tüketimi bağlamında CO2 salınımı arasındaki ilişkinin de Çevresel Kuznets Eğrisi (ÇKE) çerçevesinde ele alındığı görülmektedir. Bu çalışmada literatürdeki diğer çalışmalardan farklı olarak enerji tüketimi ve iktisadi büyüme ilişkisi gelir dağılımını dikkate alan biçimde incelenmektedir. Bu çerçevede çalışmada birincil enerji tüketiminin değişim oranı, iktisadi büyüme oranı (GSYİH artışı) ve gelir dağılımındaki eşitsizliği temsilen Gini Katsayısına analizde yer verilmektedir. Çalışmada bu üç değişken arasındaki ilişki, Gelişen 7 ülke (Çin, Hindistan, Rusya, Brezilya, Meksika, Endonezya ve Türkiye) örneğinde 2010-2023 dönemi itibarıyla panel veri analizine tabi tutulmaktadır.
Çalışmanın ampirik analizi çerçevesinde öncelikle panel veri analizi bağlamında yatay kesit bağımlılık ve birim kök testi gerçekleştirilmiş, Westerlund ve Edgerton (2007) tarafından geliştirilen eş-bütünleşme analizi sonrası Kesitler Arası Korelasyon Etkileri Grup Ortalaması Tahmincisi (CCEMG) ve Genişletilmiş Ortalama Grup Tahmincisi (AMG) ile panel tahmini yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre E7 ülkeleri örneğinde incelenen dönem itibarıyla değişkenler arasında eş-bütünleşme ilişkisi olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Enerji tüketimi ile iktisadi büyüme değişkenleri arasında pozitif ilişki olduğu da model tahmincileriyle yapılan analizlerde ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda CCEMG tahmincisiyle yapılan analizde iktisadi büyüme oranındaki bir birimlik artışın E7 ülkeleri örneğinde 2010-2023 döneminde enerji tüketimini ortalama 1.58 birim arttırdığı tespit edilmiştir. Ampirik analiz çerçevesinde AMG tahmincisine göre de iktisadi büyüme oranındaki bir birimlik artışın enerji tüketimini ortalama 0.65 birim arttırdığı sonucuna ulaşılmıştır. CCEMG ve AMG tahmincisine göre enerji tüketiminin bağımlı değişken olduğu modelde gelir dağılımı adaletsizliğini temsil eden Gini katsayısı değişkeninin işareti negatif olarak bulunmuş ve enerji tüketimi ile gelir dağılımı ilişkisi bağlamında istatistiksel olarak anlamlı çıkmamıştır.