
Türkiye’nin Makroekonomik Performansının Bütünleşik Bir Karar Verme Yaklaşımıyla Değerlendirilmesi: 2007-2023 Dönemi
Şu kitabın bölümü:
Ertürkmen,
G.
(ed.)
2025.
Makro Ekonomik Zihin Teori, Politika, Dinamikler.
Özet
Bu çalışma, Türkiye’nin 2007-2023 döneminde makroekonomik performansını çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemleriyle çok boyutlu bir yaklaşımla değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, sekiz temel makroekonomik gösterge (GSYİH, büyüme oranı, kişi başına düşen GSYİH, enflasyon oranı, işsizlik oranı, ihracat, ithalat ve cari denge) esas alınarak performans ölçümü gerçekleştirilmiştir. Kriterlerin göreli önem düzeylerinin belirlenmesinde, değişkenler arası varyans ve korelasyona dayalı bir ağırlıklandırma tekniği olan CRITIC (Criteria Importance Through Intercriteria Correlation) yöntemi kullanılmış; belirlenen ağırlıklar doğrultusunda yıllara ilişkin performans sıralaması MOOSRA (Multi-Objective Optimization on the Basis of Simple Ratio Analysis) yöntemiyle oluşturulmuştur. CRITIC yöntemi ile yapılan analiz sonucunda, incelenen dönemde en yüksek ağırlığa sahip ilk üç kriter sırasıyla enflasyon oranı, ihracatın GSYİH’ye oranı ve ithalatın GSYİH’ye oranı olarak belirlenmiştir. Bu bulgu, Türkiye ekonomisinin performansında fiyat istikrarı ile dış ticaret yapısındaki değişimlerin belirleyici rol oynadığını ortaya koymaktadır. MOOSRA yöntemi aracılığıyla yapılan sıralama sonucunda, Türkiye'nin söz konusu dönemdeki en yüksek makroekonomik performansını 2011 yılında sergilediği görülmüştür. Bu çerçevede çalışma, Türkiye’nin yıllar itibarıyla makroekonomik performansındaki değişimleri nesnel ölçütlerle ortaya koymakta; dönemsel eğilimlerin, kırılma noktalarının ve belirleyici kriterlerin analizine imkân tanımaktadır. Böylece politika yapıcılar ve araştırmacılar açısından geçmiş performansın karşılaştırmalı analizi yapılabilir hale gelmekte; geleceğe yönelik stratejik planlamalarda kullanılabilecek analitik bir temel sunulmaktadır.