İş Sağlığı ve Güvenliğinde Kişisel Koruyucu Donanımlar: Mevzuat, Uygulama Süreçleri ve Geleceğe Yönelik İyileştirme Önerileri
Şu kitabın bölümü: Koçali, K. (ed.) 2025. İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sosyal Politika İncelemeleri.

Aliye Kaşarcı Hakan
İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi
Tolga Barışık
İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi
Ahmet Mert Aydın
İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi

Özet

Bu kitap bölümü, iş sağlığı ve güvenliği (İSG) kapsamında kişisel koruyucu donanımların (KKD) önemini, mevzuattaki yerini, işveren ve çalışan sorumluluklarını ve uygulamada karşılaşılan sorunları bütüncül bir yaklaşımla ele almaktadır. İşyerlerinde mevcut olan fiziksel, kimyasal, biyolojik ve ergonomik tehlikeler karşısında alınması gereken önlemler arasında KKD'ler, risk kontrol hiyerarşisinin son aşamasında yer almakta ve çalışanı doğrudan koruyan en son savunma hattı olarak kullanılmaktadır. Bu yönüyle KKD’ler, iş kazalarının etkilerini azaltmakta ve meslek hastalıklarının önlenmesinde kritik rol oynamaktadır.

Mevzuat incelendiğinde, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili yönetmelikler, KKD kullanımını hem işveren hem de çalışan açısından yasal bir yükümlülük haline getirmektedir. İşveren, risk değerlendirmesi sonucunda ihtiyaç duyulan KKD’leri ücretsiz temin etmeli, bu ekipmanların CE belgeli ve standartlara uygun olmasını sağlamalıdır. Ayrıca çalışanlara bu donanımların kullanımı, bakımı ve muhafazası konularında uygulamalı eğitimler sunmalıdır. Çalışanlar ise bu donanımları amacına uygun şekilde kullanmak, korumak ve arızaları bildirmekle yükümlüdür.

Bölümde ayrıca KKD’lerin sınıflandırılması (baş, göz, kulak, solunum, el, vücut vb. koruyucular), kategorileri (Kategori I, II, III) ve ilgili yönetmeliklerdeki teknik tanımları detaylı biçimde ele alınmıştır. Uygulamada karşılaşılan başlıca sorunlar arasında çalışanların davranışsal direnci, kalitesiz donanımların kullanımı, eğitim eksikliği ve izlenebilirlik sorunları yer almaktadır. Bu zorluklara çözüm olarak; çalışan katılımının artırılması, eğitim içeriklerinin uygulamalı hale getirilmesi, bireysel uyumluluğa göre KKD tedariki yapılması ve dijital takip sistemlerinin devreye alınması önerilmektedir.

Sonuç olarak, KKD kullanımı yalnızca fiziksel bir koruma sağlamaktan öte, kurumsal iş sağlığı ve güvenliği kültürünün sürdürülebilirliği açısından da stratejik bir rol üstlenmektedir. İşveren ve çalışanların sorumluluklarını yerine getirmesi, mevzuata uygunluk kadar insan hayatının korunması ve güvenli çalışma ortamlarının oluşturulması açısından da vazgeçilmezdir.

Kaynakça Gösterimi

Kaşarcı Hakan, A. & Barışık, T. & Aydın, A. M. (2025). İş Sağlığı ve Güvenliğinde Kişisel Koruyucu Donanımlar: Mevzuat, Uygulama Süreçleri ve Geleceğe Yönelik İyileştirme Önerileri. In: Koçali, K. (ed.), İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sosyal Politika İncelemeleri. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub791.c3336

Lisans

Yayın Tarihi

26 June 2025

DOI

Kategoriler