Cam-Seramikler Kullanarak Metalurjik Yöntemlerle Süstaşları Takliti Olabilecek Malzemelerin Üretimi; Bunların Mineralojik, Gemolojik Karakteristiklerinin Tespiti ve Ekonomik Analizleri
Şu kitabın bölümü: Yalçın Küçükbayrak, F. (ed.) 2025. Fen Bilimleri ve Matematik Üzerine Disiplinlerarası Çalışmalar.

Merve Arıyürek
İskender Işık
Kütahya Dumlupınar Üniversitesi
Murat Hatipoğlu
Dokuz Eylül Üniversitesi

Özet

Genel olarak süstaşı denildiğinde ilk akla gelenin mineraller olsa da laboratuvar ortamında üretilen sentetik süstaşları ve taklit süstaşları da süstaşı kavramı içinde yer almaktadır. Bu yüzden, süstaşları Dünyada çok büyük bir ticaret hacmine sahiptir. Bununla beraber, sentetik ve taklit olarak elde edilen süstaşlarının ticaret rakamlarının, doğal süstaşı üretim kaynaklarının giderek tükenmekte olması nedeniyle, her geçen yıl daha da arttığı bilinen bir gerçektir. Bu kadar yüksek bir ticaret hacmine sahip bir piyasa da Türkiye’nin söz sahibi olabilmesi için sentetik hem de taklit süstaşı üretilebilecek imkanların, laboratuvar düzeyinde de olsa araştırılmasının oldukça önemli olduğu açıktır. Camlar, seramikler, polimerler, kompozitler ve cam-seramikler endüstrinin birçok alanında kullanılmakla beraber, gemolojik materyal olarak da taklit süstaşları olarak da yaygınca piyasaya sürülmektedirler. Günümüzde ileri teknoloji ürünü olan özellikle cam-seramikler en yaygın taklit süstaşı üretiminde kullanılan materyallerdir. Bu çalışmada; bazı süstaşlarının taklit özellikteki malzemeleri için cam-seramik malzemeler laboratuvar şartlarında üretilerek, bunların ekonomik analizleri yapılmıştır. Cam-seramik yapılı bu taklit süstaşı materyali üretimi için alüminyumoksit ve disodyumtetraborat kullanılarak bir toz karışım hazırlanmıştır. Bu toz karışım, presleme yöntemi ile şekillendirilerek (pelet) kaboşon şekilde bisküviler elde edilmiştir. Üretilen bu örneğin renklendirilmesi amacı ile kobaltoksit, Nikel Oksit, Krom Oksit, Demir Oksit, Bakır Oksit ve Mangan Oksit kullanılarak farklı oranlarda doplama işlemi ve takibinde 600°C ve 650°C’de 30 dakika, 60 dakika ve 90 dakika sinterleme işlemleri yapılmıştır. Sonuç olarak; sadece opak yapıda, yeşil ve tonları, mavi, siyah, gri ve kahvemsi kırmızı renkli taklit süstaşları olabilecek malzemeler başarılı bir şekilde elde edilmiştirler. Elde edilen örneklerden en iyi taklit süstaşı niteliğinde olabilecek sekiz örnek seçilerek karakterizasyon işlemleri (XRD, sertlik testi, özgül ağırlık ölçümü, mikro yapı için FE-SEM analizi, renk analizi, parlaklık ölçümü ve UV-VIS analizi) yapılmıştır. Ekonomik analizlere göre de elde edilen bu taklit örneklerin doğal süstaşı eşteniklerine göre yaklaşık 25 kat, sentetik eşteniklerine göre de yaklaşık 10 kat daha ekonomik olacağı hesaplanmıştır.

Kaynakça Gösterimi

Arıyürek, M. & Işık, İ. & Hatipoğlu, M. (2025). Cam-Seramikler Kullanarak Metalurjik Yöntemlerle Süstaşları Takliti Olabilecek Malzemelerin Üretimi; Bunların Mineralojik, Gemolojik Karakteristiklerinin Tespiti ve Ekonomik Analizleri. In: Yalçın Küçükbayrak, F. (ed.), Fen Bilimleri ve Matematik Üzerine Disiplinlerarası Çalışmalar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub878.c3589

Lisans

Yayın Tarihi

18 October 2025

DOI