Ritim ve Disiplinlerarasılık
Şu kitabın bölümü: Onuk Natonski, Ö. (ed.) 2025. Görsel Sanatlar Alanında Güncel Araştırmalar.

Gamze Köprülü Yazıcı
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

Özet

Ritim, başta müzik olmak üzere neredeyse tüm sanatların temel yapı taşını oluşturmaktadır. Müzikte sesli ve sessiz zamanlar üzerine kurulan ritim ile kulağa hitap edilirken, görsel sanatlarda renklerin, çizgilerin, biçimlerin ve mekânsal öğelerin tekrarına dayalı olarak göze hitap eden bir algı ve düzen yaratmaktadır. Bu düzen içerisinde resimde fırça hareketleri, perspektif, biçimsel hareketler; heykelde hacim, yüzey ritmi ve figür tekrarları; mimaride kemerler, pencereler, sütunlar; müzikte hız, zaman, varyasyon; hat sanatında harflerin aralıkları, kıvrımları ve tekrarı yer almaktadır. Sanatta yer alan ritmin temel amacı belirli bir düzene bağlı kalarak yapıtlarda bütünlük, süreklilik ve hareket hissi oluşturmaktır.  Gerek dinleyici gerekse izleyicinin yapıtla kurduğu ilişkinin temel dinamiği olarak kabul edilebilir. Dünyanın yaratılışı ile var olan ritim, müzikte melodiyi taşıyan ve icra edilen eser için duygusal yoğunluğu ortaya koyan önemli bir yapı taşı olarak öne çıkar.

Doküman inceleme temelli, betimsel analiz yönteminin kullanıldığı nitel çalışmada; ritmin hem işitsel hem de görsel sanat formlarındaki yerini ve etkisini disiplinlerarası bir perspektifle incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada konu bütünlüğünün korunması ve sanatın klasik disiplinlerine odaklanma amacı ile resim, müzik, heykel, hat, mimari sanatı ile sınırlandırılmıştır. Kültürel aktarım ve estetik deneyim açısından merkezî bir kavram ve gerek işitsel gerekse görsel sanatlarda paralel bir işlev üstelenmiş olan ritim kavramı, sanatlar arasındaki köprüyü oluşturan en güçlü unsurlardan biri olma özelliğini sağlamaktadır. Bu bağlamda ritim, yalnızca bir zaman düzenleyicisi değil, aynı zamanda anlamı şekillendiren dinamik bir öğe haline gelmektedir. Ritmin sanatlar arası bir bağ kurucu olarak işlevini ortaya konulması adına önemlidir.

Kaynakça Gösterimi

Köprülü Yazıcı, G. (2025). Ritim ve Disiplinlerarasılık. In: Onuk Natonski, Ö. (ed.), Görsel Sanatlar Alanında Güncel Araştırmalar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub884.c3623

Lisans

Yayın Tarihi

19 October 2025

DOI

Kategoriler