Düşük Gelirin Kadınlar İçin Zorlukları: Asgari Ücretli Ailelerde Kadınların Sosyal ve Ekonomik Sorunları – Ankara Keçiören Örneği
Şu kitabın bölümü:
Berkün,
S.
(ed.)
2025.
Toplumsal Cinsiyet Temelinde Kadının Konumu ve Sorunları.
Özet
Bu araştırmanın amacı, Ankara’nın Keçiören ilçesinde asgari ücretle geçinen ailelerde kadınların karşılaştıkları ekonomik ve sosyal sorunları ortaya koymaktır. Türkiye’de asgari ücret, bireylerin temel ihtiyaçlarını asgari düzeyde karşılaması için öngörülmüş bir gelir olarak tanımlansa da gerçekte ailelerin tek gelir kaynağına dönüştüğü durumlar oldukça yaygındır. Özellikle kadınlar, ev içi sorumlulukları ve toplumsal cinsiyet rolleri nedeniyle bu ekonomik kısıtlılığın etkilerini erkeklerden daha yoğun hissetmektedir. Kadınların çoğu, hane içindeki ekonomik yükün yanı sıra duygusal emeği de üstlenmekte; çocukların psikolojik ihtiyaçları, yaşlı bakımı ve ev içi kriz yönetimi gibi görünmeyen sorumluluklar, kadınların zaman ve enerji kaynaklarını tüketmektedir. Görüşmelerde, kadınların kamusal alana katılımının ciddi biçimde sınırlandığı; sosyal etkinliklere, eğitim programlarına veya mesleki gelişim fırsatlarına erişimlerinin neredeyse imkânsız hale geldiği gözlemlenmiştir.
Araştırmada karma yöntem kullanılmıştır. Öncelikle, Keçiören’de yaşayan ve ailede tek düzenli gelir kaynağı asgari ücret olan 100 kadınla anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu kadınlardan 30’u ile derinlemesine mülakat yapılmıştır. Çalışmanın bulguları, kadınların büyük çoğunluğunun kişisel ihtiyaçlarını karşılayamadığını, çocukların eğitim ve bakım masraflarını tek başına üstlenmek zorunda kaldığını ve sosyal çevresinden giderek izole olduğunu göstermektedir. Katılımcılar, kısıtlı gelir nedeniyle evde üretim yapmak, ailelerinden destek almak veya ek iş arayışına girmek zorunda kaldıklarını belirtmiştir.
Sonuçlar, Keçiören’de asgari ücretli ailelerde yaşayan kadınların ekonomik yetersizlikten doğrudan etkilendiğini ve sosyal dışlanma ile psikolojik yıpranma süreçlerine maruz kaldığını ortaya koymaktadır. Bu durum, yalnızca bireysel düzeyde değil, aynı zamanda çocukların eğitimi ve toplumun sosyal dokusu açısından da önemli riskler barındırmaktadır. Araştırma, asgari ücretin kadınlar açısından yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda toplumsal cinsiyet eşitsizliğini pekiştiren bir olgu olduğunu göstermektedir.
