Küresel Tedarik Zincirlerinin Yeniden Şekillenmesinde Ticari Diplomasi ve Türkiye’nin Çok Kutuplu Dünyadaki Rolü
Şu kitabın bölümü: Bardakçı, H. (ed.) 2025. Uluslararası Ticaret ve Lojistik Alanında Modern Çalışmalar.

Emrullah Bardakçı

Özet

Bu bölüm, küresel tedarik zincirlerinde son yıllarda yaşanan dönüşümün nedenlerini ve Türkiye’nin bu süreçte ticari diplomasi aracılığıyla nasıl stratejik bir konum elde edebileceğini incelemektedir. 2008 küresel finans krizi, ABD–Çin ticaret savaşı, COVID-19 pandemisi ve Rusya - Ukrayna Savaşı gibi gelişmeler, dünya ekonomisini tek kutuplu yapıdan çok kutuplu bir düzene taşımıştır. Bu yeni düzende Asya, Batı ve Küresel Güney eksenleri arasında ekonomik ve lojistik dengeler yeniden şekillenmiştir. Çalışma, bu dönüşümün ekonomik güvenlik, teknoloji transferi, enerji arzı ve lojistik ağlar üzerindeki etkilerini tartışmaktadır. Ticari diplomasi, yalnızca devletler arası müzakereleri değil, özel sektör ve sivil toplum etkileşimini de kapsayan çok boyutlu bir araç olarak tanımlanmıştır. Türkiye’nin Gümrük Birliği, Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA), Orta Koridor ve Türk Devletleri Teşkilatı çerçevesindeki faaliyetleri, ticari diplomasinin stratejik bir dış politika aracı haline geldiğini göstermektedir. Yöntem bölümünde, Türkiye’nin sektörel ihracat yapısı, lojistik performans endeksi (LPI), STA ağı, ekonomik dayanıklılık göstergeleri ve dış ticaret verileri karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Bulgular, Türkiye’nin genç iş gücü, jeostratejik konumu ve lojistik altyapısı sayesinde önemli avantajlara sahip olduğunu; ancak makroekonomik istikrarsızlık, enerji bağımlılığı ve dijital dönüşüm eksikliği gibi zayıf yönlerinin bulunduğunu ortaya koymaktadır. Tartışma kısmında Türkiye’nin köprü rolü, jeopolitik risklerin yönetimi, kurumsal kapasite eksiklikleri ve dijitalleşmenin önemi vurgulanmıştır. Ayrıca, enerji diplomasi politikaları ve bölgesel işbirlikleri (özellikle Orta Asya ve Güney Kafkasya ile) Türkiye’nin tedarik zincirlerindeki etkinliğini artırabilecek stratejik araçlar olarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, Türkiye’nin küresel tedarik zincirlerinde sürdürülebilir rekabet gücü elde edebilmesi için yalnızca coğrafi avantajına değil, inovasyon, dijitalleşme, yeşil dönüşüm ve insan kaynağı yatırımlarına da odaklanması gerektiği belirtilmiştir. Bölgesel işbirliklerinin güçlendirilmesi, enerji güvenliği, dijital altyapı ve kurumsal ticari diplomasi yapısının oluşturulması, Türkiye’nin çok kutuplu dünya düzeninde kalıcı bir lojistik ve üretim merkezi haline gelmesinin ön koşulları olarak sunulmuştur.

Kaynakça Gösterimi

Bardakçı, E. (2025). Küresel Tedarik Zincirlerinin Yeniden Şekillenmesinde Ticari Diplomasi ve Türkiye’nin Çok Kutuplu Dünyadaki Rolü. In: Bardakçı, H. (ed.), Uluslararası Ticaret ve Lojistik Alanında Modern Çalışmalar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub890.c3664

Lisans

Yayın Tarihi

19 October 2025

DOI

Kategoriler