Örgütlerde Politik Davranışın Temelleri
Şu kitabın bölümü: Ağraş, S. (ed.) 2025. Örgütlerde Güç Mücadeleleri ve Politik Davranışlar.

İbrahim Alper Gedik
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi

Özet

Örgütsel yaşama özgü kaçınılmaz bir olgu olarak politik davranış, kaynakların kıtlığı, hedeflerin çeşitliliği ve çıkar gruplarının farklılaşması koşullarında bireylerin ve grupların güç elde etmek, korumak veya artırmak amacıyla sergiledikleri kasıtlı eylemler olarak tanımlanır. Bu çalışma, politik davranışın kuramsal temellerini, ortaya çıkış nedenlerini, örgütsel dinamiklerle ilişkisini ve sonuçlarını kapsamlı biçimde incelemektedir. Kıt kaynakların paylaşıldığı, belirsizlik ve değişen güç ilişkilerinin bulunduğu örgüt ortamında politik davranış, sadece bireysel çıkar stratejilerinden ibaret olmayıp örgütsel işleyişin ve karar süreçlerinin ayrılmaz bir parçası haline gelmektedir. Çalışmanın ilk bölümünde politik davranış kavramı tanımlanmış ve örgütsel politika kavramı ile farkları ele alınmıştır. Buna göre örgütsel politikalar örgütün resmi yapı ve işleyişine ilişkin kurallardan oluşurken; politik davranış, bireylerin ve grupların bu kuralları aşarak kendi çıkarlarını gerçekleştirmek üzere sergiledikleri stratejik eylemler bütünü olarak tanımlanır. Bu ayrım, politik süreçlerin kurumsal ve bireysel boyutlarının anlaşılması açısından büyük önem taşır. Politik davranışı etkileyen unsurlar çok boyutlu olarak ele alınmaktadır. Örgütsel yapı, kültür ve hiyerarşi gibi kurumsal faktörler politik davranışın niteliğini belirler. Kişilik özellikleri, değerler, motivasyon ve politik beceriler ise bireysel düzeyde bu davranışın yönünü biçimlendirir. Rekabet, belirsizlik, ekonomik şartlar ve dışsal baskılar gibi çevresel koşullar da doğrudan örgütsel politik süreçleri etkiler. Kuramsal açıdan bakıldığında ise bu çalışmada klasik ve çağdaş yaklaşımlar karşılaştırılmıştır. Klasik teoriler politik davranışı açıklamaya yönelik temel modeller sunarken; çağdaş yaklaşımlar bu olgunun çok katmanlı doğasını vurgular. Bu perspektifler, politik davranışın yalnızca bireyler arası ilişkilerde değil, aynı zamanda koalisyonlar, ittifaklar, lobicilik ve düzenleyici etkileşim gibi örgütler arası düzeylerde de ortaya çıktığını göstermektedir. Çalışmada ayrıca politik davranışın olumlu ve olumsuz yönleri de ele alınmıştır. Pozitif politik eylemler liderlik, yenilikçilik ve işbirliğini desteklerken; negatif politik eylemler manipülasyon, dedikodu, adaletsiz kaynak dağıtımı ve sabotaj ile karakterize edilir. Araştırma bulguları, politik davranışın hem işlevsel hem de işlevsiz biçimlerde ortaya çıktığını ve bunun örgütsel performans, güven iklimi ve değişim kapasitesi üzerinde belirleyici etkiler yarattığını göstermektedir. Politik davranışın örgütlerde kaçınılmaz bir olgu olduğunu ancak doğru yönetildiğinde olumlu katkılar sağlayabileceğini alan yazında vurgulamaktadır. Bu çerçevede etik davranışı teşvik etmek, şeffaflık ve adalet mekanizmalarını güçlendirmek ile etkili liderlik ve açık iletişim stratejileri aracılığıyla olumsuz politik eylemleri sınırlandırmak önerilmektedir. Politik davranış tamamen ortadan kaldırılamasa da, işlevsel yönlerinin ön plana çıkarılması ve yıkıcı sonuçlarının kontrol altına alınması örgütsel etkinliği artırmada kritik bir rol oynar.

Kaynakça Gösterimi

Gedik, İ. A. (2025). Örgütlerde Politik Davranışın Temelleri. In: Ağraş, S. (ed.), Örgütlerde Güç Mücadeleleri ve Politik Davranışlar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub892.c3681

Lisans

Yayın Tarihi

21 October 2025

DOI

Kategoriler