İklim Finansmanının Çerçevesi ve Teorik Temelleri
Şu kitabın bölümü: Alıcı, A. (ed.) 2025. Finansal Sürdürülebilirlik: Kuramsal Yaklaşımlar ve Stratejik Uygulamalar.

Yahya Sönmez
Kastamonu Üniversitesi

Özet

Bu çalışma, iklim finansmanının kuramsal temellerini ve kavramsal çerçevesini inceleyerek, sürdürülebilir kalkınma ve küresel iklim politikaları bağlamında artan önemini ortaya koymaktadır. İklim değişikliğinin çevresel bir sorun olmanın ötesine geçerek ekonomik ve sosyal politikalarda yapısal dönüşüme yol açtığı vurgulanmaktadır. Çalışmada, iklim finansmanının iki temel ekseni olan azaltım (mitigation) ve uyum (adaptation) stratejileri ele alınmış; bu stratejilerin enerji verimliliği, sera gazı emisyonlarının azaltılması ve toplumsal dayanıklılığın artırılması yönündeki katkıları incelenmiştir. Literatür taraması, iklim finansmanının emisyon azaltımı, yeşil büyüme, kapsayıcı kalkınma ve enerji güvenliği üzerinde olumlu etkiler yarattığını; ancak yönetişim yapıları, özel sektörün katılımı ve finansal entegrasyon konularında tartışmaların sürdüğünü göstermektedir. Ayrıca, 4R çerçevesi (doğru insan, doğru zaman, doğru miktar, doğru maliyet) kapsamında etkin finansman tahsisine yönelik kriterler değerlendirilmiştir. Yeşil tahviller, karbon piyasaları ve çok taraflı fon mekanizmaları gibi finansal araçların, hem kamu hem de özel kaynakların mobilizasyonunda belirleyici bir rol oynadığı belirtilmektedir. Literatür incelemesi, karbon fiyatlandırması, yeşil tahviller, karbon piyasaları, Yeşil İklim Fonu ve diğer çok taraflı fon mekanizmaları gibi finansal araçların etkinliğini ortaya koymaktadır. Literatür incelemesi, karbon fiyatlandırması, yeşil tahviller, karbon piyasaları, Yeşil İklim Fonu ve diğer çok taraflı fon mekanizmaları gibi finansal araçların etkinliğini ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, iklim finansmanının yalnızca çevresel sürdürülebilirliğin sağlanmasında değil, aynı zamanda kalkınma politikalarının yeniden şekillenmesinde stratejik bir araç olduğu; etkin, kapsayıcı ve yenilikçi finansman mekanizmalarının geliştirilmesinin ise küresel iklim hedeflerine ulaşmada kritik öneme sahip olduğu ileri sürülmektedir. Çalışma ayrıca, Paris Anlaşması’nın ardından iklim finansmanına yönelik ilginin belirgin şekilde arttığını, kamu kaynaklarının yanı sıra özel sektör yatırımlarının da sürece dâhil edilmesinin kritik önem taşıdığını vurgulamaktadır. Sonuç olarak, iklim finansmanı yalnızca çevresel sürdürülebilirliği destekleyen bir politika aracı değil, aynı zamanda ekonomik yönetişimde stratejik bir enstrüman olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle, gelecekte geliştirilecek akademik ve uygulamalı çalışmaların fonların etkinliğini ölçmeye, eşitsizlikleri gidermeye ve yenilikçi finansal mekanizmaları geliştirmeye odaklanması gerektiği ileri sürülmektedir.

Kaynakça Gösterimi

Sönmez, Y. (2025). İklim Finansmanının Çerçevesi ve Teorik Temelleri. In: Alıcı, A. (ed.), Finansal Sürdürülebilirlik: Kuramsal Yaklaşımlar ve Stratejik Uygulamalar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub903.c3736

Lisans

Yayın Tarihi

19 October 2025

DOI

Kategoriler