YouTube’da Çocuk Ünlü Ekonomisi
Şu kitabın bölümü: Koç, Ç. T. (ed.) 2025. Eleştirel Perspektiften YouTube ve Çocuk.

Çilem Tuğba Koç
Erciyes Üniversitesi

Özet

YouTube, çocukların en çok takip ettikleri dijital platformlardan biridir. YouTube’a çocukların kullanımında kısıtlama olmasına karşın, her yaştan çocuk, YouTube’a girmeye, içerik ürerek yayınlamaya devam etmektedir. Ergenlik öncesi yıldızlar olarak adlandırlan çocuk YouTuberlar, zamanla belli bir hayran kitlesi olan, reklam ve sponsorluktan yüksek gelirler elde edebilen birer etkileyiciye dönüşmektedir. Çocukların artan dijital araçlara olan bağımlılığı, hedef-kitlesi çocuklardan oluşan markaların, reklam harcamalarını, geleneksel mecralardan dijital mecralara kaydırmıştır. Bu alanların başında ise YouTube gelmektedir. Çocuk etkileyiciler YouTube’da yayınladıkları videolarda, ürünlerini “kutudan çıkararak”, kozmetik ürünler hakkında eğitimler ve ürün incelemeleri hazırlayarak veya ürünler üzerine meydan okuma (challenge) videoları çekerek, ürün ve markaların tanıtımını yapmaktadır. Bunu yaparak çocukları etkileyiciler,  reklamı yapılan marka ve ürünlerin tüketimini artırma konusunda çocuk izleyiciye rol model olmaktadır. YouTube da tıpkı diğer dijital platformlar gibi kullanıcı tarafından üretilen içeriğe dayanan bir sosyal medya platformudur. Bu nedenle, çocukların YouTube’a içerik üretirken harcadıkları emeğin bir karşılığı olmaması aynı zamanda çocuk etkileyiciler için de dijital çocuk işçiliği ve emek sömürüsünü gündeme getirmiştir. Diğer taraftan, YouTube’da ünlü olmak ve para kazanmaya duyulan rağbet, çocukların bunu eğlence olarak mı? iş olarak mı? yaptıkları sorusunu gündeme getirmiştir. Geleneksel medyadaki ünlülerden farklı olarak, YouTube’daki çocuk etkileyiciler, hazırladıkları amatör içeriklerle izleyiciye daha sahici daha aşina gelmekte, bu durum çocuk etkileyici ile kurulan parasosyal ilişkiyi arttırmaktadır.  Çalışmanın bu kısmında öncelikle YouTube’daki çocuk ünlü kültürü ve ekonomisine yer verilmiş, ardından YouTuber’lığın çocuklar için bir meslek olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceğine değinilmiş son olarak da çocuk ünlü etkleyicilerle çocuk izleyici arasındaki parasosyal ilişkiler ele alınmıştır.

Kaynakça Gösterimi

Koç, Ç. T. (2025). YouTube’da Çocuk Ünlü Ekonomisi . In: Koç, Ç. T. (ed.), Eleştirel Perspektiften YouTube ve Çocuk. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub915.c3806

Lisans

Yayın Tarihi

12 November 2025

DOI

Kategoriler