Geçmişten Günümüze Türk Kültüründe “Öteki”
Şu kitabın bölümü: Kırbaş, A. (ed.) 2025. Sosyal Bilimlerde Güncel Araştırmalar.

Fatıma Aydın
Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi
Emine Yılmaz Atik
Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi

Özet

Bu çalışmanın amacı geçmişten günümüze Türk kültüründe öteki kavramına nasıl bakıldığını ortaya koymaktır. Türk toplumunun geçmişte ötekini nasıl tanımladığını anlamak için edebî eserlerde nasıl ele alındığı irdelenmiştir. İslamiyet öncesi Türk edebiyatında öteki, saldırgan, yabancı bir düşmanı ifade etmektedir. İslamiyet sonrası Türk edebiyatında bu düşmanın sıfatlarına kâfir kelimesi de eklenmiştir. Kurtuluş savaşını konu alan eserlerde ötekini ifade eden kelimelerin başında Batılı gelmektedir. Zamanla Türk edebiyatında öteki, ırk, etnik köken, din ve ideoloji ile bizden olmayanı tanımlamıştır. Fakat 1990 ve sonrasında yazılan eserlerde ötekine bakış açısı yumuşamıştır. Öteki, savaşılması gereken düşmandan bilinmeyen ve merak edilene dönüşmüştür. Günümüzde kültürümüzde ötekine bakış açısını anlamak için nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Analizleri MAXQDA programıyla yapılan araştırmanın sonuçları ise öteki kavramına bakış açısının zamanla değiştiğini, kavramın geçmişe göre daha kapsayıcı ve anlayışlı bir bakış açısını yansıttığını göstermektedir. Katılımcılar, biz olmanın öneminden bahsederken sağladığı konfor alanından, dezavantajlı grupların olmamasından, maddi ve manevi eksiklerin giderilmesinden, geleneklerin devam ettirilmesinden, aidiyet duygusundan ve ulusal bilinçten bahsetmişlerdir. Öteki kavramı geçmişte ben olmayan, biz grubuna dahil olmayan tehlikeli, saldırgan, korkulan düşmanı ifade ederken katılımcıların zamanla edindiği yaş, tecrübe ve eğitimle ötekine bakışı değişmiştir. Ötekinin varlığı bireyin kimliğini oluşturmasına katkı sağlamaktadır. Öteki, korkulan düşmandan hayata renk ve anlam katan, bize benzemeyene dönüşmüştür.

Kaynakça Gösterimi

Aydın, F. & Yılmaz Atik, E. (2025). Geçmişten Günümüze Türk Kültüründe “Öteki”. In: Kırbaş, A. (ed.), Sosyal Bilimlerde Güncel Araştırmalar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub916.c3828

Lisans

Yayın Tarihi

21 October 2025

DOI

Kategoriler