Biyopolimerlerin Radyasyon Zırhlamadaki Rolü
Şu kitabın bölümü: Akkuş Taş, N. (ed.) 2025. Çok Fonksiyonlu Polimerik Sistemler.

Mustafa Ersin Pekdemir
Fırat Üniversitesi
Serpil Yalçın Kuzu
Fırat Üniversitesi
Sibel Selçuk Pekdemir
Fırat Üniversitesi

Özet

Biyopolimerler, sürdürülebilirlik, düşük toksisite, yüksek hidrojen içeriği ve hafiflik gibi üstün nitelikleri sayesinde geleneksel ağır metal bazlı radyasyon kalkanlarının yerini alabilecek güçlü alternatif malzeme sınıfı olarak öne çıkmaktadır. Geleneksel kurşun esaslı zırh sistemleri yüksek foton soğurma verimliliği sunsa da toksisite, ağırlık ve işlenebilirlik açısından önemli sınırlamalara sahiptir. Buna karşılık selüloz, kitosan, nişasta ve polilaktik asit (PLA) gibi biyopolimerler, hızlı nötronların elastik saçılma yoluyla moderasyonu için gerekli olan hidrojen açısından zengin yapıları sayesinde nötron zırhlamada yüksek bir potansiyele sahiptir. Bununla birlikte, foton zayıflatma performansını artırmak amacıyla bu matrislerin Bi₂O₃, PbO₂, WO₃, Fe₃O₄, ZnO veya CdO gibi yüksek atom numaralı dolgu maddeleriyle güçlendirilmesi, hibrit kompozitlerin hem gama hem de nötron radyasyonunu sönümlemesini mümkün kılmaktadır. Son yıllarda Monte Carlo tabanlı simülasyonlar ve deneysel çalışmalar, bu hibrit biyopolimer kompozitlerinin kütle zayıflatma katsayısı (MAC), yarı değer kalınlığı (HVL) ve etkin atom numarası (Zeff) bakımından ticari kurşunsuz epoksi-bizmut kompozitlerine yaklaşabildiğini, hatta bazı durumlarda üstün performans sergilediğini ortaya koymuştur. Eklemeli imalat ve nanoteknoloji alanındaki gelişmeler, biyopolimerlerin çok katmanlı, esnek ve çok işlevli kalkan sistemlerine dönüştürülmesini kolaylaştırmaktadır. Genel olarak değerlendirildiğinde biyopolimer tabanlı kompozitler, modern tıp, nükleer enerji, uzay teknolojileri ve kişisel koruyucu ekipmanlar için çevre dostu, hafif ve yüksek performanslı bir radyasyon zırhlama yaklaşımı sunmaktadır.

Kaynakça Gösterimi

Pekdemir, M. E. & Yalçın Kuzu, S. & Selçuk Pekdemir, S. (2025). Biyopolimerlerin Radyasyon Zırhlamadaki Rolü. In: Akkuş Taş, N. (ed.), Çok Fonksiyonlu Polimerik Sistemler. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub991.c4041

Lisans

Yayın Tarihi

15 December 2025

DOI