Türkiye’de Öğretmen Sendikalarının Öncüsü: Türkiye Öğretmenler Sendikası(TÖS)
Şu kitabın bölümü: Baltacı, Ö. (ed.) 2024. Eğitim Bilimlerinde Güncel Araştırmalar.

Yunus Emre Tansü
Gaziantep Üniversitesi
Gamze Tunçay
Gaziantep Üniversitesi

Özet

Bu çalışmanın kaleme alınmasındaki temel amaç, Türkiye’de 1961 Anayasası’nın kabulü sonrasında tanımlanan haklar çerçevesinde faaliyetlerine başlayan ve alanında ilk olma özelliğine haiz bulunan Türkiye Öğretmen Sendikası (TÖS) ve etkin bulunduğu 1965 ila 1975 yılları arasındaki söylem, eylem ve etkilerinin analiz edilmesidir. Fakir Baykurt öncülüğünde bir dernek olarak hayata geçip sendikalaşma yolunda adımlar atan Türkiye Öğretmen Sendikası da memur sendikaları arasında döneminde en çok üyeyi barındırma unvanına sahip olmanın yanı sıra siyasi açıdan çalkantılı dönemlerinde faaliyetlerini sürdürmüştür. Bu faaliyetleri sürdürürken yalnızca eğitim camiasının sorunlarına değil dönemin getirdiği buhranlara da etki etmiştir.1961 yılında kabul edilen ve diğer anayasalarla kıyaslandığında görece daha özgürlükçü bir anlayışa sahip olan yeni anayasa ile birlikte başlayan bu serüven 12 Mart 1971’in Muhtırasının ardından kapatılmıştır. Fakat alanında ilk olmasının da bir getirisi olarak söz konusu sendikanın fikirleri ve benimsediği ilkeleri kendinden sonra kurulacak olan farklı sendikal hareketler için örnek teşkil etmiştir. Özellikle eğitim sendikacılığında başat rol oynayan bu sendika hakkında yapılan çalışma kapsamında; Türkiye'de sendikal hareketlerin ortaya çıkışına dair genel bir çerçeve oluşturulmuştur. Ardından sendikanın kurucu genel başkanı olan Fakir Baykurt ve Türkiye Öğretmenler Sendikası ve sendikanın örgütlenme biçimi hakkında bilgi verilmiştir. Akabinde ise 1965-1971 yılları arasında sendikanın çalışmaları, boykotları, talep ve kazanımları değerlendirilmiştir. Son olarak 12 Mart 1971 Muhtırası ve ardından TÖS davaları kapsamında sendikanın kapatılma süreci işlenerek, genel bir değerlendirme ile çalışmaya nihayet verilmiştir. Bu makale dâhilinde, Türkiye Öğretmen Sendikası’nın faaliyet yılları hakkında ilgili kaynaklar ışığında bir analiz gerçekleştirilmiştir. Çalışma konusu kapsamında dönemin, resmi yayınlar, süreli yayınlar, sendikanın yayınları, akademik çalışmalar ve ikincil kaynaklar çalışmanın kaleme alınmasında kullanılmıştır.

Kaynakça Gösterimi

Tansü, Y. E. & Tunçay, G. (2024). Türkiye’de Öğretmen Sendikalarının Öncüsü: Türkiye Öğretmenler Sendikası(TÖS). In: Baltacı, Ö. (ed.), Eğitim Bilimlerinde Güncel Araştırmalar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub429.c1863

Lisans

Yayın Tarihi

27 March 2024

DOI