
Neo-Klasik Büyüme Teorisi Bağlamında İhracat Çeşitliliğinin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir İnceleme
Şu kitabın bölümü:
Nas,
Ş.
(ed.)
2025.
Dış Ticaret ve Makro Ekonomik Göstergeler Güncel Tartışmalar.
Özet
Klasik iktisat teorisi, ihracatta uzmanlaşmayı ön plana çıkarırken, özellikle gelişmekte olan ülkeler bağlamında, ihracatın çeşitlendirilmesine dayalı bir yapının ekonomik kalkınma sürecinde uzmanlaşmadan daha etkili bir yöntem olduğuna dair bir literatür gelişmiştir. İhracat ürün çeşitliliği, ihracat gelirlerini istikrarlı bir biçimde artırmanın yanı sıra ekonomik krizlerin olumsuz etkilerini hafifletici bir unsur olarak öne çıkmaktadır. Ayrıca gelişmekte olan ülkelerin orta gelir tuzağından çıkabilmeleri için gerekli görülen ileri teknolojiye dayalı üretim sürecine geçişte de önemli bir araç olarak değerlendirilmektedir. Bu konuda yapılan ampirik çalışmaların sonuçları arasında fikir birliği bulunmamakla birlikte, gelişmekte olan ekonomiler özelinde gerçekleştirilen araştırmalar ihracat çeşitliliğine dayalı büyüme modelini destekler nitelikte kanıtlar sunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisi bağlamında ihracat ürün çeşitliliği ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi zaman serisi analizine dayalı eş-bütünleşme yöntemleri ile incelemektir. Bu doğrultuda, Neo-klasik büyüme modelinden hareketle oluşturulan regresyon modelinde kişi başına düşen gelir bağımlı değişken olarak belirlenmiş; ihracat ürün çeşitliliği endeksi, brüt sabit sermaye yatırımları, işgücü oranı ve ticari açıklık değişkenleri bağımsız değişkenler olarak modele dâhil edilmiştir. Yapılan Johansen eş-bütünleşme testi sonuçları, değişkenler arasında uzun dönemli bir eş-bütünleşme ilişkisinin varlığını doğrulamaktadır. Ayrıca uzun dönem eş-bütünleşme katsayıları FMOLS, DOLS ve CCR yöntemleri ile tahmin edilmiştir. Analiz bulguları, ihracat çeşitliliği ile birlikte diğer üç bağımsız değişkenin de kişi başına düşen gelir üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahip olduğunu ortaya koymaktadır.