Fizyolojik Dengenin Temel İlkeleri: Homeostaz ve Sistemler Arası Etkileşim
Şu kitabın bölümü: Kaplan, M. (ed.) 2025. Dijital Dönüşüm Çağında Halk Sağlığı.

Halil Şimşek
Bingöl Üniversitesi
Fatih Çakar
Bingöl Üniversitesi

Özet

Fizyolojik denge, organizmanın iç ortamını kararlı bir şekilde sürdürebilme kapasitesiyle tanımlanır ve bu temel prensip homeostaz olarak adlandırılır. Homeostaz, sıcaklık, pH, kan basıncı, glukoz düzeyi, oksijen miktarı gibi hayati parametrelerin dar bir aralıkta tutulmasını sağlayan düzenleyici mekanizmaların bütünüdür. Bu süreçte başta sinir sistemi ve endokrin sistem olmak üzere, tüm organ ve sistemler sürekli etkileşim içinde çalışır. Homeostatik dengeyi sağlamak için vücut negatif geri bildirim mekanizmalarını kullanır. Ayrıca sistemler arası etkileşim, sadece dengeyi korumakla kalmaz, aynı zamanda organizmanın çevresel streslere adaptasyonunu da mümkün kılar. Örneğin; bağışıklık sistemi, sinir sistemi ile etkileşim halinde inflamatuvar yanıtları düzenlerken, kas-iskelet sistemi ile endokrin sistem arasındaki ilişki ve egzersiz sırasında metabolik uyumu sağlar. Sonuç olarak, homeostazın sürdürülebilirliği; sistemlerin entegrasyonu, dinamik geri bildirim döngüleri ve hücresel düzeydeki hassas kontrol mekanizmalarının uyumlu çalışmasıyla mümkün olur. Bu yapı, organizmanın hayatta kalmasını ve değişen çevresel koşullara karşı esnekliğini destekler.

Kaynakça Gösterimi

Şimşek, H. & Çakar, F. (2025). Fizyolojik Dengenin Temel İlkeleri: Homeostaz ve Sistemler Arası Etkileşim. In: Kaplan, M. (ed.), Dijital Dönüşüm Çağında Halk Sağlığı. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub805.c3401

Lisans

Yayın Tarihi

7 July 2025

DOI