Çağdaş Lirik Şiirde Ütopik Beden ve Benliği Keşfetmek
Şu kitabın bölümü: Göçerler, H. & Karagöz, C. (eds.) 2025. Edebiyat Çalışmalarında Ütopya ve Distopya.

Suzan Deniz
Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi

Özet

Ekonomik, iklim ve sosyal kriz gibi sorunlar ile birlikte katı rejimler sorunu nedeniyle, ütopya arayışına yönelme eğilimi de yaygındır. Platon'un Cumhuriyet'inden başlayarak, insanın ideal arayışı Thomas Moore'un Ütopya'sı ile edebiyatta öne çıkmıştır. Ütopya ideal, pastoral, felsefi veya kurgusal olabilir, ancak felsefe ve edebiyattaki yaklaşım değişiklikleri ve diğer sosyal bilimler ile birlikte, ütopya kavramı hala yaygın ve evrenseldir. Bazı insanlar zor durumları felsefi tartışmalarla ele almayı tercih ederken, bazıları insan hayal gücü ve yaratıcılığına odaklanır. Lirik şiir, edebiyat tarihi boyunca diğer edebi türlerle birlikte ele aldığı konuları ve biçimini değiştirir. Kişinin duygularını ve fikirlerini ifade etmesi çeşitli yollarla gerçekleştirilebilir, ancak bu bölümde lirik şiirin şiirsel ifade ve bedensel davranışların geçişkenliği için nasıl bir zemin oluşturduğu incelenecektir. Bu nedenle, benim amacım, lirik şiirin bazı çağdaş örneklerine korporal beden ve refah ilişkisi perspektifinden yaklaşmaktır. Bu çalışma, George Oppen, Louise Glück, Gregory Orr, Ersan Yaşar Gürcan ve Ada Limón'un şiirlerinde ütopik beden kavramını inceleyecek ve bu şairlerin şiirlerinde ütopya kavramına nasıl atıfta bulunduklarını analiz etmeye çalışacaktır. İncelemem, ütopya olarak bir ortamın beden aracılığıyla fiziksel olarak deneyimlenebilmesine karşın, zihinsel algının da bu deneyime bağlı olduğunu ve böylece iç içe geçmiş iki düzlem oluşturduğunu göstermektedir, ki ben de bunu ‘somatopia’ olarak adlandırıyorum. Bilincin organik düzlemi – beden – dış dünya ile ilişki kurmak zorundadır, ancak aynı zamanda ütopik düzleme dönüşerek bilincin düzleminde sığınak bulma ve huzur bulma fırsatına da sahiptir.

Kaynakça Gösterimi

Deniz, S. (2025). Çağdaş Lirik Şiirde Ütopik Beden ve Benliği Keşfetmek. In: Göçerler, H. & Karagöz, C. (eds.), Edebiyat Çalışmalarında Ütopya ve Distopya. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub841.c3459

Lisans

Yayın Tarihi

23 September 2025

DOI