Spor Yaralanmalarının Psikolojik ve Psikososyal Boyutları
Şu kitabın bölümü:
Zorba,
E.
&
Bayrakdar,
A.
(eds.)
2025.
Spor Yaralanmalarına Bütüncül Yaklaşım: Önleme, Psikososyal Etkiler ve Rehabilitasyon.
Özet
Spor yaralanmaları, yalnızca fiziksel bir travma değil; aynı zamanda sporcunun psikolojik, sosyal ve kimliksel bütünlüğünü tehdit eden çok boyutlu bir olgudur. Bu çalışmada, spor yaralanmalarının psikolojik ve psikososyal boyutları biyopsikososyal model çerçevesinde ele alınmıştır. Literatür bulguları, yaralanma sürecinde ortaya çıkan öfke, inkâr, depresyon, motivasyon kaybı ve yeniden sakatlanma korkusu gibi psikolojik tepkilerin rehabilitasyonun başarısı üzerinde belirleyici rol oynadığını göstermektedir. Ayrıca, stres, dikkat dağınıklığı ve motivasyonel dengesizlik gibi psikolojik etkenlerin yaralanma riskini artırdığı vurgulanmıştır. Spora dönüş sürecinde ise fiziksel iyileşme kadar psikolojik hazır bulunuşluk da önem taşımakta; özgüven, korku ve kimlik yeniden inşası süreçleri bu geçişin niteliğini belirlemektedir. Rehabilitasyon sürecinde bilişsel davranışçı müdahaleler, imgeleme teknikleri, gevşeme yöntemleri ve motivasyonel görüşmeler gibi psikolojik destek yaklaşımlarının etkinliği kanıtlanmıştır. Ayrıca sosyal destek, sporcuların sürece uyum sağlamasında güçlü bir koruyucu faktör olarak öne çıkmaktadır. Antrenör, aile ve takım arkadaşlarının destekleyici tutumları sporcunun moral ve motivasyonunu güçlendirirken, dışlayıcı yaklaşımlar iyileşmeyi olumsuz etkileyebilmektedir. Sonuç olarak, spor yaralanmalarına yönelik bütüncül bir yaklaşımın benimsenmesi, yalnızca fiziksel iyileşmeyi değil, psikolojik dayanıklılığı ve sosyal aidiyeti de güçlendirmektedir.
