GARCH Ailesi Modelleri ile BIST Perakende Sektörü Hisselerinde Pandemi Öncesi ve Sonrası Volatilite Karşılaştırması
Şu kitabın bölümü: Buğan, M. F. & Kılıç, Y. & Kırcı Çevik, N. (eds.) 2025. Finansal Piyasaların Evrimi V.

Ahmet Furkan Sak
Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

Özet

Bu çalışma, COVID-19 pandemisinin Borsa İstanbul’da perakende ve ticaret odaklı şirketlerin volatilite dinamikleri üzerindeki etkilerini GARCH ailesi modelleri aracılığıyla incelemektedir. Ocak 2018–Temmuz 2025 döneminde, beş alt sektörü temsilen seçilen BIMAS, MAVI, TKNSA, SELEC ve DOAS hisselerinin günlük log getirileri analiz edilmiştir. Pandemi öncesi ve pandemi dönemi karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Öncelikle, ADF ve KPSS testleriyle serilerin durağanlığı, Ljung-Box ile otokorelasyon, ARCH-LM ile koşullu değişen varyans ve Jarque-Bera ile normallik varsayımları sınanmıştır. Volatilite modellemesinde GARCH, EGARCH, GJR-GARCH ve TGARCH yapıları kullanılmış; normal, t ve skew-t dağılımları değerlendirilmiştir. Model seçimi AIC, BIC ve Log-olasılık ölçütleri temel alınarak yapılmış, artıklar tanı testleri ile doğrulanmıştır. Bulgular, pandemi sonrası dönemde ortalama getirilerin artışına eşlik eden belirgin bir volatilite yükselişi ve şoklara verilen tepkilerde asimetrik yapıyı ortaya koymaktadır. Çoğu hisse ve dönemde en iyi uyum EGARCH-t modelleriyle elde edilirken, MAVI için pandemi sonrasında GARCH(1,1)-t modeli yeterli bulunmuş ve bu durum operasyonel uyum ile volatilite dengelenmesine işaret etmiştir. Negatif şokların etkisi özellikle BIMAS ve TKNSA’da daha güçlü gözlenirken, SELEC’te sınırlı kalmış; DOAS’ta ise pandemi öncesi aşırı uçlar yerini daha tutarlı bir yapıya bırakmıştır. Sonuçlar, perakende sektöründe alt-sektörel heterojenliğin yüksek olduğunu ve kriz dönemlerinde asimetrik, ağır kuyruklu dağılımlarla desteklenen modellere ihtiyaç bulunduğunu göstermektedir. Çalışma, düzenleyiciler için risk ölçüm çerçevelerinin t ve skew-t tabanlı yaklaşımlarla güncellenmesi gerektiğini; yatırımcılar için ise portföy risk yönetiminde asimetrik volatilite modellerinin tercih edilmesinin önemini vurgulamaktadır.

Kaynakça Gösterimi

Sak, A. F. (2025). GARCH Ailesi Modelleri ile BIST Perakende Sektörü Hisselerinde Pandemi Öncesi ve Sonrası Volatilite Karşılaştırması. In: Buğan, M. F. & Kılıç, Y. & Kırcı Çevik, N. (eds.), Finansal Piyasaların Evrimi V. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub914.c3866

Lisans

Yayın Tarihi

22 October 2025

DOI

Kategoriler