Akıllı Kentlerde Sürdürülebilir Hareketlilik: Akıllı Ulaşım Sistemlerinin Rolü
Şu kitabın bölümü:
Seyrek,
E.
(ed.)
2025.
İnşaat Mühendisliği Alanında Güncel Yaklaşım ve Değerlendirmeler.
Özet
21. yüzyılda hızla artan kentleşme, ulaşım talebindeki yoğunlaşma ve çevresel baskılar, kent yönetimlerinde sürdürülebilirlik odaklı yeni çözümlerin geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu çerçevede ortaya çıkan akıllı kentler, bilgi ve iletişim teknolojilerinin (BİT) entegrasyonu yoluyla kentsel altyapıların daha etkin yönetilmesini, kaynakların verimli kullanılmasını ve yaşam kalitesinin yükseltilmesini hedefleyen bir dönüşüm modelini temsil etmektedir. Bu modelin en kritik bileşenlerinden biri olan akıllı ulaşım sistemleri (AUS), güvenli, verimli, çevre dostu ve kullanıcı odaklı ulaşım hizmetlerinin sağlanmasında stratejik bir rol üstlenmektedir. Bu kitap bölümünde, akıllı kentlerin kavramsal çerçevesi, temel bileşenleri ve gelişim dinamikleri ele alınmış; AUS’nin tanımı, işlevleri ve sürdürülebilir hareketlilik bağlamındaki katkıları detaylandırılmıştır. Dünya genelinden (Curitiba, Londra, Tokyo, Kopenhag) ve Türkiye’den (İstanbul, Ankara, İzmir, Eskişehir) başarılı uygulama örnekleri incelenerek, AUS’nin trafik yönetimine, yol güvenliğine, karbon emisyonlarının azaltılmasına ve toplu taşımayı cazip hale getirmesine yönelik etkileri tartışılmıştır. Ayrıca, yüksek yatırım maliyetleri, veri güvenliği ve mahremiyet sorunları, kurumsal koordinasyon eksiklikleri ve sosyal kabul edilebilirlik gibi karşılaşılan zorluklar analiz edilmiştir. Çalışmada, yapay zekâ, nesnelerin interneti, dijital ikiz uygulamaları ve otonom araçlar gibi yeni teknolojilerin AUS’nin gelişiminde yaratacağı fırsatlar da geleceğe yönelik perspektifler kapsamında ele alınmıştır. Bu bağlamda, akıllı kentlerde sürdürülebilir hareketliliğin sağlanmasında AUS’nin merkezi konumu vurgulanmış; Türkiye’nin bu potansiyeli etkin biçimde kullanabilmesi için politika, teknoloji ve toplumsal düzeyde stratejik öneriler sunulmuştur. Sonuç olarak, akıllı ulaşım sistemleri yalnızca teknik bir yenilik değil, aynı zamanda sürdürülebilir kentsel dönüşümün anahtarıdır. Türkiye’nin ulusal düzeyde AUS stratejisi geliştirmesi, toplu taşımaya öncelik vermesi, veri güvenliği ve kullanıcı odaklı mobilite hizmetlerini güçlendirmesi, küresel ölçekte rekabetçi ve sürdürülebilir bir ulaşım altyapısının inşasında kritik öneme sahiptir.
