Geleneksel Aile İlişkilerinin Dönüşümünde Modernleşme, Sekülerleşme ve Dijital Kültürün Rolü
Şu kitabın bölümü: Özkul, O. & Küçük, A. (eds.) 2025. Modernite, Din ve Aile: Türkiye'de Geleneksel Yapının Dönüşümü.

İbrahim Kaygusuz
Milli Eğitim Bakanlığı

Özet

Bu çalışma, geleneksel aile kurumunun geçirdiği yapısal dönüşümde modernleşme, sekülerleşme ve dijital kültürün etkilerini sosyolojik bir çerçevede analiz etmektedir. İlk olarak, sanayileşme, kentleşme ve bireyselleşme gibi süreçlerle tetiklenen modernleşmenin, ailenin geniş yapıdan çekirdek forma evrilmesindeki belirleyici rolü ele alınmaktadır. Türkiye bağlamında, Tanzimat'tan Cumhuriyet'e uzanan süreçte, aile içi hiyerarşilerin demokratikleşmesi, kadının statüsünün değişmesi ve ailenin geleneksel işlevlerinin diğer kurumlara devredilmesi gibi olgular bu dönüşümün somut göstergeleri olarak incelenmektedir. Bu makro dönüşümü takiben, modernleşmenin bir sonucu olarak ortaya çıkan sekülerleşme sürecinin, ailenin manevi dokusunu ve mahremiyet anlayışını nasıl dönüştürdüğü tartışılmaktadır. Dinin toplumsal yaşamdaki referans değerinin azalmasıyla birlikte, mahremiyetin kolektif ve dini temelden, bireysel haklar ve kamusal görünürlük eksenine kaydığı gözlemlenmektedir. Bu kayma, evlilik, boşanma, cinsellik ve çocuk yetiştirme pratiklerinde köklü değişimlere yol açarak aile içi bağları zayıflatmıştır.

Günümüzde ise, bu tarihsel sürece dijital kültürün eklemlenmesiyle dönüşüm yeni bir boyut kazanmıştır. Dijital iletişim araçları, aile üyeleri arasında yeni etkileşim kanalları açarken, aynı zamanda fiziksel yakınlığı duygusal uzaklığa dönüştürebilen bir paradoks yaratmıştır. "Dijital yerliler" ve "dijital göçmenler" arasındaki uçurum, ebeveyn otoritesini bilgiye erişim kolaylığıyla sarsmış, sosyal medya ise özel aile anlarını kamusallaştırarak mahremiyetin sınırlarını belirsizleştirmiştir. Çalışma, "dijital ebeveynlik" kavramı altında, yeni nesli siber risklerden korumak ve aile birliğini sürdürmek için gerekli olan yeni roller, dijital okuryazarlık ve etik sorumluluklar üzerinde durmaktadır.

Kaynakça Gösterimi

Kaygusuz, İ. (2025). Geleneksel Aile İlişkilerinin Dönüşümünde Modernleşme, Sekülerleşme ve Dijital Kültürün Rolü. In: Özkul, O. & Küçük, A. (eds.), Modernite, Din ve Aile: Türkiye'de Geleneksel Yapının Dönüşümü. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub993.c4037

Lisans

Yayın Tarihi

15 December 2025

DOI

Kategoriler