Beden Eğitimi Derslerinde Yöntemlerin Dönüşümü
Şu kitabın bölümü: Sağın, A. E. & Uğraş, S. (eds.) 2025. Beden Eğitimi ve Sporun Pedagojik Dönüşümü: Tarihsel Süreçten Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’ne.

Rahmi Yıldız
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi

Özet

Bu bölüm, Osmanlı’nın son dönemlerinden günümüze uzanan süreçte beden eğitimi derslerinde kullanılan öğretim yöntemlerinin tarihsel ve pedagojik dönüşümünü incelemektedir. İlk olarak Amoros ve Jahn gibi isimlerin etkisiyle askerî disiplin ve jimnastik esaslı beden eğitimi yaklaşımından, erken Cumhuriyet döneminde benimsenen sağlık temelli İsveç jimnastiği modeline geçiş ele alınmaktadır. Bu değişimle birlikte beden eğitimi; askerî hazırlık aracı olmaktan çıkarak halk sağlığını geliştiren, ulus inşa sürecini destekleyen ve modernleşmenin bir bileşeni olarak görülen bir ders niteliği kazanmıştır. Devamında Mosston ve Ashworth’un Öğretim Stilleri Dizgesi’nin beden eğitimi yöntem çeşitliliği üzerindeki etkisi tartışılmaktadır. Bu dizge, öğretmen merkezli ve yeniden üretime dayalı stillerden (komut, alıştırma vb.) öğrenci merkezli, karar verme ve keşfetmeyi öne çıkaran üretken stillere doğru kavramsal bir geçiş çerçevesi sunmaktadır. Ulusal ve uluslararası araştırmaların bulguları sentezlenerek, öğretim programlarının öğrenci merkezli yaklaşımı vurgulamasına rağmen uygulamada öğretmen merkezli yöntemlerin hâlen baskın olduğu gösterilmektedir. Bölümün ilerleyen kısmında oyunlaştırma, problem çözme, akran öğrenmesi ve işbirlikli öğrenme gibi çağdaş öğrenci merkezli yaklaşımlar ile Spor Eğitimi Modeli, Oyun Yoluyla Öğretim (TGfU), karma modeller ve sağlık temelli beden eğitimi gibi modele dayalı öğretim çerçeveleri ele alınmaktadır. Ayrıca dijital teknolojilerin, mobil uygulamaların ve çevrim içi öğrenme ortamlarının beden eğitimi pedagojisindeki güncel dönüşüme katkısı değerlendirilmektedir. Sonuç olarak bölüm, Türkiye’de beden eğitimi dersinin otoriter, performans ve disiplin ağırlıklı bir yapıdan; öğrencilerin fiziksel, bilişsel, sosyal ve duyuşsal gelişimlerini destekleyen, yaşam boyu fiziksel etkinlik ve değerler eğitimini merkeze alan çok boyutlu bir öğrenme alanına evrildiğini ortaya koymaktadır.

Kaynakça Gösterimi

Yıldız, R. (2025). Beden Eğitimi Derslerinde Yöntemlerin Dönüşümü. In: Sağın, A. E. & Uğraş, S. (eds.), Beden Eğitimi ve Sporun Pedagojik Dönüşümü: Tarihsel Süreçten Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’ne. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub1027.c4122

Lisans

Yayın Tarihi

26 December 2025

DOI

Kategoriler