Cumhuriyet Kurulurken ‘Erkeklik’ İnşası ve Siyasi İktidar: Kadın Özgürleş(tiril)mesi Tartışmalarının Gölgesinde ‘Yeni Erkek’ Modeli
Şu kitabın bölümü: Kasımoğlu, A. (ed.) 2025. Toplum, Siyaset ve İdeoloji: Kuramsal Çerçeveler ve Güncel İncelemeler.

Emre Feyzi Çolakoğlu
İstanbul Rumeli Üniversitesi
Sinem Yüksel Çendek
İstanbul Rumeli Üniversitesi

Özet

Bu çalışma, erken Cumhuriyet döneminde kadınların özgürleş(tiril)mesine yönelik politikaların, erkekliğin siyasal ve toplumsal inşasından bağımsız olarak ele alınamayacağını ileri sürmektedir. Türkiye’de erken Cumhuriyet dönemine ilişkin toplumsal cinsiyet literatürü büyük ölçüde kadınlara tanınan haklar ve “devlet feminizmi” tartışmaları etrafında şekillenmiş; erkeklik ise çoğu zaman varsayılan ve sorgulanmayan bir kategori olarak kalmıştır. Bu çalışma, kadın reformlarını merkeze alan bu yaklaşımı erkekliğin siyasal inşası perspektifiyle tamamlamayı amaçlamaktadır. Çalışmada, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan tarihsel süreklilikler ve kırılmalar çerçevesinde erkekliğin dönüşümü ele alınmakta; Millî Mücadele, Cumhuriyet reformları, aile hukuku, kamusal alanın düzenlenmesi ve ideolojik aygıtlar üzerinden “yeni erkeklik” modelinin nasıl kurumsallaştırıldığı analiz edilmektedir. Çalışma ayrıca “devlet feminizmi” ile “devlet maskülenliği” arasındaki karşılıklı ilişkiyi tartışarak, kadın özgürleşmesi söyleminin erkek egemen siyasal düzeni nasıl yeniden ürettiğini ortaya koymaktadır. Sonuç olarak bu çalışma, erken Cumhuriyet modernleşmesinin toplumsal cinsiyet rejiminin, kadınlık ve erkekliğin birlikte ve karşılıklı olarak inşa edildiği bir iktidar düzeni olarak değerlendirilmesi gerektiğini savunmaktadır.

Kaynakça Gösterimi

Çolakoğlu, E. F. & Yüksel Çendek, S. (2025). Cumhuriyet Kurulurken ‘Erkeklik’ İnşası ve Siyasi İktidar: Kadın Özgürleş(tiril)mesi Tartışmalarının Gölgesinde ‘Yeni Erkek’ Modeli. In: Kasımoğlu, A. (ed.), Toplum, Siyaset ve İdeoloji: Kuramsal Çerçeveler ve Güncel İncelemeler. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub1099.c4390

Lisans

Yayın Tarihi

29 December 2025

DOI

Kategoriler