Yapay Zekâ'nın Türk Müziğine Yansımaları
Şu kitabın bölümü: Onuk Natonski, Ö. (ed.) 2025. Müzik Araştırmalarında Yeni Yönelimler.

Aziz Destegül
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
Gamze Köprülü Yazıcı
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

Özet

Bu çalışma, yapay zekâ teknolojilerinin Türk müziği üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerini kapsamlı biçimde ele almaktadır. Dijitalleşmenin hız kazanmasıyla birlikte yapay zekâ, Türk müziğinin üretim, eğitim, analiz ve arşivleme süreçlerinde önemli bir araç hâline gelmiştir. Makamsal dizilerin matematiksel olarak modellenmesi, arşiv kayıtlarının restorasyonu, bestecilik süreçlerinin desteklenmesi ve dijital meşk uygulamalarının yaygınlaşması, teknolojinin sunmuş olduğu başlıca fırsatlar arasında yer almaktadır. Yapay zekâ destekli analiz araçları makam ve seyir özelliklerini istatistiksel olarak çözümlerken, eğitimde kullanılan geribildirim sistemleri öğrenci performansını doğruluk ve makam uygunluğu bakımından değerlendirebilmektedir. Böylece hem müzik araştırmalarının kapsamı genişlemekte hem de eğitim süreçleri daha erişilebilir hâle gelmektedir.

Bununla birlikte yapay zekânın Türk müziğine etkileri birtakım riskleri de beraberinde getirmektedir. Makamsal ve üslupsal derinliğin yüzeyselleşmesi, kültürel çeşitliliğin azalması, etik ve telif sorunları ile insanî ifadenin geri plana itilmesi bu risklerin başında gelmektedir. Yapay zekâ modellerinin sınırlı veri üzerinden öğrenilmesi, tekdüze bir müzikal yapının oluşmasına ve meşk geleneğinin temelini oluşturan tavır bilgisinin zayıflamasına yol açabilir. Ayrıca teknolojinin yanlış veya eksik donanımla sunulması, makamların ve usûllerin hatalı öğrenilmesine sebep olabilmektedir. Bu nedenle yapay zekânın Türk müziğinde bir ikame değil, geleneği destekleyen tamamlayıcı bir araç olarak konumlandırılması gerektiği önemli bir husus olarak kabul edilmelidir.

Kaynakça Gösterimi

Destegül, A. & Köprülü Yazıcı, G. (2025). Yapay Zekâ'nın Türk Müziğine Yansımaları. In: Onuk Natonski, Ö. (ed.), Müzik Araştırmalarında Yeni Yönelimler. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub1123.c4562

Lisans

Yayın Tarihi

29 December 2025

DOI

Kategoriler