Sürdürülebilir İnsan Kaynakları Yönetimi: Stratejik Yönetim İlişkisi
Şu kitabın bölümü: Arat, M. (ed.) 2025. Sürdürülebilir İnsan Kaynakları Yönetimi: Yeni Çağın Dinamikleri.

Hatice Karaca
Bartın Üniversitesi
Hatice Ay
Bartın Üniversitesi

Özet

Amaç: Dünya genelinde sürdürülebilirliğe yönelik duyarlılığın artması tüm alanları olduğu kadar insan kaynakları yönetimini de etkilemiştir. Sürdürülebilirlik kavramı toplumları, kurumları, bireyleri içine alan ve başarıya ulaşması için tüm bu unsurların birlikte hareketini gerekli kılan bir süreçtir. Sürdürülebilirliğin çevresel, ekonomik ve sosyal olarak birbirine bağlı ve birbirini etkileyen üç temel boyutu bulunmaktadır. Kurumların sürdürülebilirlik süreci içinde bulunmadığı bir toplumda sürdürülebilirliğin sağlanması olanaklı değildir. Kurumsal sürdürülebilirlik kapsamında bakıldığında, sürdürülebilir insan kaynakları yönetimi (S-İKY); temel olarak kurumlarda insan kaynakları yönetiminin sürdürülebilir olması ve insan kaynaklarının kurumun sürdürülebilirliğine olan katkısını ifade etmektedir. Mevcut kaynakların gelecekteki ihtiyaçları karşılayabilme kapasitesini gözeterek planlı bir şekilde kullanılması amacıyla insan kaynağının yönetilmesi, bu sürecin stratejik yönetim ile gerçekleştirilmesiyle mümkün olabilecektir. Stratejik yönetim, kurumların gelecekleri hakkında öngörüde bulunabilme, verilere dayalı olarak ifade edebilme ve önceden belirlenen amaç ve hedeflere ulaşabilme olanağı tanımaktadır. Bu bölümde kurumsal sürdürülebilirliğin sağlanması için oldukça önemli olan S-İKY, stratejik yönetim kapsamında ele alınmıştır.

Problem: Günümüzde sürdürülebilirlik kavramı, sadece ekolojik ve ekonomik boyutlarıyla değil, aynı zamanda insan kaynakları yönetimi açısından da stratejik bir gereklilik haline gelmiştir. Bu bağlamda, bu çalışmada, S-İKY ile stratejik yönetim arasındaki ilişki akademik literatüre dayalı olarak incelenmiştir.

Önem: Kurumların var olabilmesi için gerekli kaynaklara sahip olması kadar bu kaynakların yönetimi de oldukça önemli bir konudur. Bir kurumun devamlılığında ve başarısında insan kaynaklarının yeri ve önemi yadsınamaz. İnsan kaynakları yönetimi, çalışanların sürdürülebilir tutum ve davranış geliştirmeleri amacıyla çeşitli uygulamalar ortaya koyarak kurumsal sürdürülebilirliğin sağlanması açısından oldukça önemlidir. Bu bağlamda kurumun sürdürülebilirlikle ilgili amaç ve hedeflerinin gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla çalışanlara gerekli yetkinlikleri kazanmaları ve geliştirmeleri için eğitim verilmesi, bu konuda çeşitli uygulamaların geliştirilmesi açısından S-İKY kilit bir rol oynamaktadır. Bununla birlikte bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesi ile kurumlar sadece yerel düzeyde değil aynı zamanda küresel rekabet ortamı içinde de devamlılıklarını sağlamaya çalışmaktadırlar. Belirsizlik ortamında faaliyetlerini sürdürmek durumunda olan kurumların bu duruma uyum sağlayabilmek için yeni stratejiler geliştirmesi gerekmektedir. Bu bakımdan kurumlar artan rekabet ortamında amaçlarına ulaşmak üzere uzun vadeli planlar geliştirerek uygulamakta ve bunları denetlemektedir. Bu süreç, stratejik yönetim olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak bir süreç yönetimi olarak stratejik yönetim tek başına yeterli olmayacaktır. Geliştirilen stratejilerin başarıya ulaşabilmesi için çalışanlar tarafından sahiplenilmesi de gerekmektedir. Kurumlar S-İKY ile rekabet avantajı elde ederek iş hayatında kalmayı sağlayabilecektir. 

Yöntem: Bu çalışmada, S-İKY stratejik yönetim bağlamında ele alınarak, aralarındaki ilişki ayrıntılı bir biçimde ortaya konmuştur. Çalışma, yerli ve yabancı alan yazında çeşitli dergilerde, konferanslarda ve kitaplarda yer alan araştırmaların ayrıntılı bir şekilde taranması ile gerçekleştirilmiştir.

Sonuç: 21. Yüzyılın sonlarında tüm dünyayı zorunlu olarak etkisi altına alan sürdürülebilirlik kavramı hem bireyleri hem de kurumları bu kavramı benimsemeye yöneltmiştir. Özellikle kurumlar sürdürülebilirlik politikalarına daha fazla önem vermeye başlayarak stratejiler geliştirmektedir. Bunlardan birisi de sürdürülebilirlik ve insan kaynakları yönetimi kavramlarının birlikte kullanılması ile ortaya çıkan S-İKY anlayışıdır. Bu anlayışın, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmayı sağlayan politika ve uygulamalar ile insan kaynağının iyi oluşlarını desteklemek üzere sürdürülebilirlik yaklaşımlarını geliştirmeye katkı sağlaması beklenmektedir.  Nitekim bazı kurumlar bu doğrultuda sürdürülebilirlik politika ve uygulamaları ile uyum sağlama çabası içine girmişlerdir. Bu sürecin gerçekleştirilebilmesi için buna uygun stratejilerin geliştirilmesi ve benimsenmesi gerekmektedir. Stratejik yönetim, kurumların geleceğe yönelik vizyon oluşturma ve bu vizyonu gerçekleştirme süreçleri için kritik bir yönetim tekniği olarak kullanılmaktadır. S-İKY bağlamında stratejik yönetim anlayışı, kurumun sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasında önemli rol oynarken kurumun sürdürülebilirlik ve rekabet edilebilirlik potansiyelini de artırabilmektedir.

Kaynakça Gösterimi

Karaca, H. & Ay, H. (2025). Sürdürülebilir İnsan Kaynakları Yönetimi: Stratejik Yönetim İlişkisi. In: Arat, M. (ed.), Sürdürülebilir İnsan Kaynakları Yönetimi: Yeni Çağın Dinamikleri. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub747.c3066

Lisans

Yayın Tarihi

25 June 2025

DOI

Kategoriler