1960’lardan Günümüze Doğa ve Sanat: Kavramsal ve Estetik Yaklaşımlar
Şu kitabın bölümü: Onuk Natonski, Ö. (ed.) 2025. Görsel Sanatlar Alanında Güncel Araştırmalar.

Begüm Mütevellioğlu
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

Özet

1960’lardan bu yana, hızlanan sanayileşme, teknolojik gelişmeler ve artan ekolojik krizlerin etkisiyle sanat ve doğa arasındaki ilişki köklü dönüşümler geçirmiştir. Bu dönemde ortaya çıkan yeni toplumsal hareketler, ekolojik bilinci siyasi ve kültürel söylemlere taşımış, Antroposen kavramı ise insan faaliyetleri ile doğal çevre arasındaki karmaşık ilişkiyi yeniden değerlendirmek için önemli bir çerçeve sağlamıştır. Bu bağlam çerçevesinde, bu çalışmanın amacı, çeşitli sanatsal uygulamaların bahsi geçen koşullara nasıl tepki verdiğini ve çağdaş sanatta doğa algısını nasıl yeniden şekillendirdiğini incelemektir. Araştırmada tarihsel ve karşılaştırmalı bir analiz benimseyerek, 1960’lardan günümüze kadar sanatsal uygulamaların evrimi izlenmektedir. Feminist düşünce ve ekolojik felsefe gibi disiplinler arası perspektiflerden yararlanılarak geleneksel resim ve heykel kategorilerine meydan okuyan kavramsal sanat, performans, enstalasyon ve çevresel uygulamalar değerlendirilmektedir. Geçici, organik ve dayanıklı olmayan malzemelerin, ekolojik kırılganlığın metaforları olarak nasıl kullanıldığına ve bu tür stratejilerin insan merkezci paradigmaları nasıl sorunlaştırdığına dikkat çekilmektedir. Bulgular, bu uygulamaların tüketim, metalaştırma ve kurumsal güç temalarıyla eleştirel bir şekilde ilgilendiğini ve böylece doğayı temsil etmek için tarihsel olarak kullanılan sembolik çerçevelerin yetersizliğini ortaya çıkardığını göstermektedir. Çalışmada yerleşik metaforları yeniden üretmek yerine, insan ve insan dışı yaşam arasındaki bir arada yaşama ve karşılıklı bağımlılığı vurgulayan alternatif ifade biçimleri sunulmaktadır. Sonuç olarak, bu çalışma 1960’lardan bu yana sanatsal üretimin sadece ekolojik kaygıların bir yansıması olarak değil, aynı zamanda Antroposen çağında insan-doğa ilişkisini eleştirmek, yansıtmak ve yeniden tasarlamak için aktif bir alan olarak da işlev gördüğünü göstermektedir.

Kaynakça Gösterimi

Mütevellioğlu, B. (2025). 1960’lardan Günümüze Doğa ve Sanat: Kavramsal ve Estetik Yaklaşımlar. In: Onuk Natonski, Ö. (ed.), Görsel Sanatlar Alanında Güncel Araştırmalar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub884.c3622

Lisans

Yayın Tarihi

19 October 2025

DOI

Kategoriler