Dijital Yönetim ve İş Zekâsı: Karar Destek Sistemlerinin Rolü
Şu kitabın bölümü: İnce, M. & Gürsoy, İ. (eds.) 2025. Sosyal Bilimlerde Dijital Dönüşüme Yönelik Multidisipliner ve Yenilikçi Yaklaşımlar.

Zehra Alakoç Burma
Mersin Üniversitesi
Sibel Çevik
Mersin Üniversitesi

Özet

Bu çalışma, dijital yönetim anlayışının gelişimiyle birlikte işletmelerde iş zekâsı (İZ) ve Karar Destek Sistemleri (KDS) arasındaki bütünleşik ilişkiyi kavramsal olarak incelemektedir. Günümüzde dijitalleşmenin hız kazanması, işletmelerin sürdürülebilir rekabet avantajı elde etmesini yalnızca içsel kaynaklarla değil, veri odaklı ve analitik karar alma mekanizmalarıyla mümkün kılmakta iken geleneksel yöntemler artan veri hacmi ve çevresel belirsizlikler karşısında yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle, işletmelerin stratejik büyüme sağlayabilmesi için verileri etkin biçimde analiz eden sistemlerin karar süreçlerine entegre edilmesi gerekmektedir. İş zekâsı sistemleri, işletme içi ve dışı farklı veri kaynaklarını bütünleştirerek yöneticilere operasyonel ve stratejik düzeyde analitik içgörüler sunmakta; KDS ise bu bilgiyi karar süreçlerine entegre ederek yöneticilerin daha doğru, zamanında ve stratejik tercihler yapmasına imkân tanımaktadır. Çevrimiçi Analitik İşleme OLAP veri ambarı, büyük veri analitiği, yapay zekâ ve bulut tabanlı çözümler; karar destek sistemlerinin işlevselliğini güçlendiren araçlar arasında yer almaktadır. Finansal raporlar, müşteri verileri, pazar analizleri ve tedarik zinciri bilgilerinin bütünleşik analizi sayesinde yöneticiler hızlı ve güvenilir kararlar alabilmekte; işletmeler ise belirsizlikler karşısında daha çevik hareket ederek stratejik esneklik kazanabilmektedir. Bu bütünleşik yaklaşım mevcut durumun izlenmesinin ötesinde, geleceğe dönük stratejik senaryolar ve operasyonel planların geliştirilmesine katkı sağlamaktadır. Karar destek sistemlerinin farklı türleri (veri tabanı, model tabanlı, iletişim tabanlı, belge tabanlı ve bilgi tabanlı sistemler) işletmelerin karar alma süreçlerinde esneklik ve etkinlik sağlarken, doğru ve güvenilir veri kullanımı ise stratejik kararların alınmasında kritik öneme sahiptir.  Bu entegrasyon finans, müşteri ilişkileri ve tedarik zinciri yönetimi gibi farklı sektör ve alanlarda yöneticilerin operasyonel ve stratejik düzeyde etkin kararlar almasını desteklemekte, dijital yönetimin etkinliğini artırarak işletmelerin karar süreçlerinin öngörü gücünü güçlendirmektedir. Literatür taramasına dayalı araştırma bulguları, İZ ve KDS entegrasyonunun işletmelerin veri-bilgi-karar dönüşümünü sistematik ve bütüncül biçimde gerçekleştirdiğini; böylece karar alma etkinliğini artırdığını, kurumsal çevikliği güçlendirdiğini ve işletmelere sürdürülebilir rekabet avantajı sağladığını ortaya koymaktadır. Dolayısıyla, işletmelerin dijital yönetim stratejilerini şekillendirirken bu entegrasyonu merkezî bir unsur olarak değerlendirmeleri ve veri temelli karar alma kültürünü geliştirmeleri önerilmektedir.

Kaynakça Gösterimi

Alakoç Burma, Z. & Çevik, S. (2025). Dijital Yönetim ve İş Zekâsı: Karar Destek Sistemlerinin Rolü. In: İnce, M. & Gürsoy, İ. (eds.), Sosyal Bilimlerde Dijital Dönüşüme Yönelik Multidisipliner ve Yenilikçi Yaklaşımlar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub1020.c4075

Lisans

Yayın Tarihi

21 December 2025

DOI

Kategoriler