Göç ve Eğitim İlişkisi: Kuramsal Temeller, Süreçler ve Politik Etkiler
Şu kitabın bölümü:
Arslan,
E.
&
Deniş,
H.
E.
&
Çiçek,
A.
(eds.)
2025.
Göç Yönetimi: Eşikteki İnsanlık, Ulusötesi Krizler ve Çözümler.
Özet
Bu çalışmada amaç, eğitim ile göç arasındaki ilişkinin kuramsal temeller, süreçler ve politik etkiler çerçevesinde bütüncül bir yaklaşımla ele alınarak incelenmesidir. Bu bağlamda göç kavramı yalnızca mekânsal değil kültürel, sosyal ve kimliksel düzeyde derin dönüşümleri içeren bir kavram olarak ele alınmıştır. Eğitim kavramı ise göçün hem bir nedeni (beyin göçü, fırsat arayışı) hem de sonucu olarak görülmektedir. Bu görüşe göre eğitim göç üzerinde, entegrasyon, sosyal mobilite ve psikosoyal uyum süreçlerinde rol oynamaktadır. Ayrıca çalışmada göç-eğitim ilişkisi; İnsan Sermayesi Kuramı, Bourdieu’nun Kültürel ve Sosyal Sermaye Kavramları, Bronfenbrenner’in Ekolojik Sistemler Kuramı, Avrupa Entegrasyon Eylem Planı ve Güvenlikleştirme ile Hak Temelli Yaklaşımlar gibi kuramsal çerçevede ele alınmış ve bu kuramlar eşliğinde göçmen öğrencilerin eğitimde karşılaştığı yapısal engelleri (çok dilli eğitim, kültür, sosyo-ekonomik durum) ve fırsat eşitsizliklerini göz önüne sermiştir.
Sonuç olarak; göçün eğitim üzerindeki etkileri dört temel boyutta ele alınmıştır. Bu boyutlar;
- Dilsel ve akademik uyum zorlukları,
- Psikolojik travma ve sosyal dışlanma,
- Eğitimde fırsat eşitsizliğinin farklı boyutları (sosyo-ekonomik durum, coğrafi eşitsizlik, okul kaynakları, cinsiyet ve engel durumu),
- Kurumsal kapasitenin göç yönetimindeki rolü olarak sıralanmıştır.
Öte yandan eğitimin göç üzerindeki etkileri ise;
- Sosyal entegrasyonun güçlendirilmesi,
- Ekonomik mobilite ve istihdam olanaklarının arttırılması,
- Toplumsal önyargıların azaltılması şeklinde değerlendirilmiştir.
Ayrıca politika düzeyinde çok dilli eğitim, öğretmen yetiştirme ve kültürlerarası yeterlilik, kurumsal altyapının güçlendirilmesi ve aile katılımı gibi stratejik öneriler öne çıkarılmıştır. Çalışma, göçmen çocukların eğitiminin yalnızca bireysel olarak değil aynı zamanda toplumsal adalet, demokratik vatandaşlık ve küresel dayanışma için stratejik bir yatırım olduğunu vurgulamaktadır.
