Bayburtlu Şevket Bilâlî Divanı’nda Atasözleri, Deyimler, Kelâm-ı Kibârlar Hakkında
Şu kitabın bölümü: Kırcı Çevik, N. & Buğan, M. F. (eds.) 2025. Sosyal Bilimlerde Kuram, Araştırma ve Tartışmalar – 3.

Özgür Aksu
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi

Özet

Yazarlar ve şairler, edebiyatın hemen hemen her döneminde ve eserlerinde anlatımlarını güçlendirmek ve zenginleştirmek için atasözleri, deyimler ve kelâm-ı kibârlardan bolca istifade etmişlerdir. Halkın yıllar boyu edindikleri tecrübelere dayanan, nasihat verici, bilgece, kalıplaşmış sözler atasözü; nasihat vermekten çok bir durumun belli kalıplar içerisinde, çoğunun gerçek anlamının dışında bir anlamı ihtiva ettiği birden fazla kelimeden oluşan kalıplaşmış söz öbekleri de deyim olarak tanımlanmaktadır. Türk İslam edebiyatı şairleri de az sözle çok şey anlatabilmek, ifadeyi daha etkili kılmak için şiirlerinde deyim ve atasözlerini kullanmışlardır. Bu bağlamdan hareketle deyim ve atasözlerin ortak kültür mirası içerisinde hatırı sayılır bir önemi vardır.  XIX. yüzyıl şairlerinden Bayburtlu Şevket Bilâlî (d.?-ö.?) de geleneğin etkisiyle bu mefhumları şiirlerinde kullanmış şairlerden birisidir. Mutasavvıf bir şair olması hasebiyle sahip olduğu bilgi birikimini, amaçları doğrultusunda, daha geniş kitlelere aktarabilmek için yalın bir dil kullanmıştır. Bayburtlu Şevket Bilâlî’nin Divanı’nda 3 adet atasözü, 49 adet deyim, 8 adet de kelâm-ı kibâr tespit edilmiştir. Bu çalışmada yazımızın esas gayesi Bayburtlu Şevket Bilâlî’nin şiirlerinde kullandığı atasözü ve deyimleri gün ışığına çıkarmaktır.

Kaynakça Gösterimi

Aksu, Ö. (2025). Bayburtlu Şevket Bilâlî Divanı’nda Atasözleri, Deyimler, Kelâm-ı Kibârlar Hakkında. In: Kırcı Çevik, N. & Buğan, M. F. (eds.), Sosyal Bilimlerde Kuram, Araştırma ve Tartışmalar – 3. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub1146.c4743

Lisans

Yayın Tarihi

29 December 2025

DOI

Kategoriler